اقتصاد دیجیتال سرعت رشد بالایی دارد و وابستگی کسبوکارها به داراییهای نامشهود هر روز بیشتر میشود. شرکتهای فناوری بخش زیادی از ارزش خود را از نرمافزار، کاربران و برند بهدست میآورند؛ داراییهایی که اندازهگیری دقیق آنها کار سادهای نیست. همین تفاوت، بحث ارزشگذاری را پیچیده میکند و متخصصان مالی میگویند شرکتها باید مدلهای حسابداری خود را با ماهیت جدید اقتصاد هماهنگ کنند.
داراییهای دیجیتال چه تفاوتی با داراییهای سنتی دارند؟
افشین قاسمی، مدیرعامل گروه نرمافزاری قیاس، توضیح میدهد که ارزشگذاری داراییهای دیجیتال مانند نرمافزار یا دیتابیس کاربران، به دلیل نبود ماهیت فیزیکی، روشهای متفاوتی میطلبد. او میگوید شرکتها نمیتوانند عمر این داراییها را مانند ماشینآلات یا تجهیزات برآورد کنند.
امیرحسین فلاح، مدیر تیم سرمایهگذاری خصوصی کارگزاری آگاه، نیز تأکید میکند که شرکتهای دیجیتال داراییهای خود را بر پایه «عملکرد» میسازند. او میگوید بسیاری از داراییهای این شرکتها – مثل پایگاه کاربران – عملاً بخشی از سرمایه عملیاتی محسوب میشوند. این ویژگی در شرکتهای سنتی کمتر دیده میشود.
چرا تعیین ارزش واقعی داراییهای نامشهود دشوار است؟
فلاح توضیح میدهد که ارزش داراییهای دیجیتال اغلب فراتر از هزینه اولیه آنهاست. او به نمونههایی مانند برند، نرمافزار یا داده اشاره میکند که ارزششان با تعداد کاربران و نفوذ بازار رشد میکند. به گفته او، بازار سرمایه اکنون ارزش کاربران را میپذیرد و ورود تپسی به بورس، این روند را تقویت کرده است.
استاندارد ۲۴ حسابداری؛ چه هزینههایی دارایی محسوب میشوند؟
استاندارد حسابداری ۲۴ سه شرط برای تبدیل هزینه به دارایی تعیین میکند:
۱. شرکت باید از آن هزینه، منفعت اقتصادی قابل اندازهگیری دریافت کند.
۲. شرکت باید بتواند ارزش آن را بهطور دقیق برآورد کند.
۳. کنترل دارایی باید در اختیار شرکت باشد.
قاسمی میگوید شرکتها نمیتوانند هر هزینهای را بدون پشتوانه بهعنوان دارایی ثبت کنند. او اشاره میکند که هزینههایی مانند توسعه محصول، اگر بر اساس طرح امکانسنجی انجام شده باشند، معمولاً در آینده سود ایجاد میکنند و ثبت آنها بهعنوان دارایی منطقی است.
فلاح نیز تأکید میکند که هزینههای جذب مشتری در شرکتهای دیجیتال صرفاً هزینه جاری نیست. این هزینهها در واقع بخشی از سرمایهگذاری شرکت محسوب میشوند و عمر مفید دارند. او میگوید شرکتها باید استهلاک این هزینهها را با توجه به چرخه عمر مشتری محاسبه کنند.
نقش استاندارد ۱۷ حسابداری در تشخیص دارایی دیجیتال
پیش از استاندارد ۲۴، استاندارد ۱۷ چارچوب تشخیص داراییهای نامشهود را ارائه کرده بود.
این استاندارد میگوید دارایی مشهود باید قابل لمس باشد و منافع اقتصادی مشخصی ایجاد کند. هر دارایی که این ویژگیها را نداشته باشد، در گروه نامشهود قرار میگیرد. این تعریف برای شرکتهای دیجیتال اهمیت زیادی دارد، زیرا بخش بزرگی از ارزش آنها از داراییهایی سرچشمه میگیرد که ماهیت فیزیکی ندارند.
راهحلها: استانداردهای بهروز و شفافیت بیشتر دیجیتال
قاسمی معتقد است شرکتها باید مدلهای ارزشگذاری خود را با رویکردهای جهانی مانند IFRS هماهنگ کنند. او مثال میزند که شرکتهایی مثل NVIDIA با ثبت دقیق داراییهای نامشهود توانستهاند ارزش واقعی خود را به بازار نشان دهند.
فلاح نیز توصیه میکند شرکتهای دیجیتال علاوه بر صورتهای مالی، گزارشهای عملکردی منتشر کنند. او میگوید شاخصهایی مانند نرخ رشد کاربران، درآمد متوسط هر کاربر یا نرخ تبدیل، تصویر واقعیتری از ارزش داراییهای دیجیتال ارائه میکند.
جمعبندی
اقتصاد دیجیتال دنیای جدیدی از داراییها ایجاد کرده است؛ داراییهایی که ارزشگذاری آنها به استانداردهای تازه، شفافیت و درک دقیقتر نیاز دارد. شرکتها با رعایت اصول حسابداری بهروز و ارائه گزارشهای جامع میتوانند ارزش واقعی خود را بهتر نشان دهند و مسیر رشد پایدار را دنبال کنند.
منبع : پیوست
source