در تجربه‌ای که طی چند سال اخیر با انواع سرویس‌های اینترنت ثابت در تهران و چند شهر دیگر داشتم، فهمیدم که انتخاب بهترین ارائه دهنده اینترنت ثابت در ایران صرفاً به سرعت یا قیمت ختم نمی‌شود. تفاوت‌های مشهود در کیفیت، خدمات پس از فروش، ثبات اتصال و نوع فناوری، باعث می‌شود که هیچ گزینه‌ای به‌تنهایی برای همه کاربران بهترین نباشد. به گفته‌ی Statista در گزارشی که در سال ۲۰۲۳ منتشر کرد، روند جهانی استفاده از اینترنت‌های مبتنی بر فیبر نوری نسبت به دیگر تکنولوژی‌ها رشد دو برابری داشته و این موضوع به دلیل تقاضای بالای کاربران برای پایداری و سرعت بیشتر است. اما آیا این روند در ایران نیز صادق است؟ پاسخ، بسته به محل زندگی، زیرساخت و ارائه‌دهنده، متفاوت است.

در این گزارش، تلاش کردم نه‌فقط بر اساس ویژگی‌های تئوریک، بلکه با تکیه بر تجربه‌ی واقعی کاربران و تست‌هایی که شخصاً انجام داده‌ام، مروری داشته باشم بر مزایا و معایب اصلی انواع اینترنت ثابت، با نگاهی دقیق به عملکرد شرکت‌های مختلف تا بتوان بهترین ارائه دهنده اینترنت ثابت را برای نیازهای مختلف شناسایی کرد.

مقایسه انواع اینترنت ثابت

تجربه‌ی واقعی از ADSL، TD-LTE و فیبر نوری؛ از تئوری تا واقعیت

اینترنت ADSL ؛ انتخاب اقتصادی با محدودیت‌های مشخص

اینترنت ADSL  همچنان یکی از رایج‌ترین انواع اینترنت ثابت در بسیاری از مناطق ایران است. دلیل اصلی آن هم روشن است: زیرساخت تلفن ثابت تقریباً در سراسر کشور وجود دارد و هزینه راه‌اندازی آن پایین است. اما در تجربه‌ای که با چند ارائه‌دهنده از جمله شاتل، آسیاتک و پارس‌آنلاین داشتم، متوجه شدم که تفاوت میان کیفیت واقعی این سرویس‌ها به‌شدت به منطقه‌ی نصب و وضعیت کابل‌کشی برمی‌گردد.

در یک تست سرعت که در منطقه تهران‌پارس انجام دادم، سرعت دانلود ADSL شاتل از ۸ مگابیت در ثانیه فراتر نرفت، آن‌هم در ساعت‌های کم‌مصرف. در مقابل، سرویس مشابه از آسیاتک افت سرعت بیشتری در ساعات پیک داشت. این تجربه نشان می‌دهد که صرفاً انتخاب برند، تضمین کیفیت نیست؛ بلکه وضعیت فیزیکی خط تلفن و نزدیکی به مرکز مخابراتی هم نقش مهمی دارند.

طبق گزارش سال ۲۰۲۳ سازمان Ofcom انگلستان، حداکثر سرعت ADSL در شرایط ایده‌آل حدود 24Mbps است، اما در عمل کمتر از 12Mbps توسط اغلب کاربران تجربه می‌شود.

همچنین یکی دیگر از نکات قابل‌توجه در استفاده از اینترنت ADSL، محدودیت در پهنای باند به‌ویژه در زمان استفاده هم‌زمان چند دستگاه است. در آزمونی که هنگام دانلود و تماس تصویری به‌صورت هم‌زمان داشتم، حتی با سرعت حدود ۱۰ مگابیت، کیفیت تماس به‌طور محسوسی افت کرد. این موضوع در خانه‌هایی با استفاده چندکاربره اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

اینترنت TD-LTE ؛ انعطاف‌پذیری بیشتر، اما با چالش نوسانات

این فناوری بر پایه شبکه‌های بی‌سیم عمل می‌کند و نیازی به خط تلفن ندارد. تجربه‌ای که با اینترنت TD-LTE داشتم، به‌ویژه با سرویس‌های ایرانسل، مبین‌نت و ماهان نت، مثبت بود اما نه بدون نقص.

در مقایسه‌ای که بین مودم TD-LTE ایرانسل و TD-LTE ماهان نت انجام دادم (هر دو در منطقه‌ی یوسف‌آباد)، نتایج زیر به‌دست آمد:

تفاوت اصلی در پایداری اتصال بود. هنگام برگزاری تماس‌های ویدیویی یا استریم زنده، TD-LTE ماهان نت عملکرد قابل اتکاتری داشت. همچنین سرعت آپلود بالاتر آن برای بک‌آپ‌گیری ابری و آپلود ویدیوها در شبکه‌های اجتماعی، امتیاز مهمی محسوب می‌شود.

بر اساس گزارش Speedtest.net – Q3 2023، میانگین سرعت TD-LTE در ایران حدود ۲۳.6Mbps است، اما پایداری سیگنال بسته به ارائه‌دهنده تفاوت چشمگیری دارد.

اینترنت فیبر نوری؛ نهایت سرعت، اگر در دسترس باشد

فیبر نوری سریع‌ترین و پایدارترین نوع اینترنت ثابت در دنیاست، اما هنوز در ایران پوشش محدودی دارد. در تجربه‌ای که با سرویس فیبر نوری شرکت مخابرات و شاتل در منطقه‌ی زعفرانیه داشتم، سرعت دانلود به‌راحتی از 100Mbps عبور کرد و تاخیر در بازی‌های آنلاین عملاً صفر بود.

به گفته‌ی Fiber Broadband Association، اینترنت فیبر نوری می‌تواند تا 10Gbps سرعت داشته باشد، با تأخیر کمتر از ۵ میلی‌ثانیه.

محدودیت اصلی، دسترسی به زیرساخت است که هنوز برای بسیاری از مناطق کشور فراهم نشده. به گفته یکی از کارشناسان پروژه فیبر ملی، گسترش این شبکه به دلیل هزینه بالا و هماهنگی‌های سازمانی به‌کندی پیش می‌رود.

یکی از مزیت‌های دیگر اینترنت فیبر نوری که کمتر به آن اشاره می‌شود، ثبات سرعت در استفاده‌ی هم‌زمان چند کاربر است. در خانه‌هایی که استریم، بازی آنلاین، دانلود و تماس تصویری هم‌زمان انجام می‌شود، فیبر نوری تنها گزینه‌ای است که بدون افت محسوس کیفیت، این حجم از ترافیک را پشتیبانی می‌کند.

بررسی عملکرد ارائه‌دهندگان اصلی؛ تجربه‌ای مبتنی بر واقعیت

شاتل و آسیاتک

دو برند قدیمی و خوش‌نام در حوزه ADSL که عملکرد آن‌ها بسته به منطقه نصب بسیار متفاوت است. در مناطقی مثل پونک، سرویس شاتل کیفیت خوبی دارد اما در پاسداران یا جنت‌آباد افت سرعت در ساعات پیک محسوس است.

طبق بررسی TechRadar، سرعت واقعی ADSL در ساعات پرمصرف ممکن است تا ۴۰٪ پایین‌تر از سرعت اسمی اعلام‌شده باشد.

ایرانسل و مبین نت

سریع در نصب، گسترده در پوشش، اما با نوسان قابل توجه. در تست‌های میدانی، مخصوصاً در مناطق پرجمعیت، کاهش شدید سرعت و افزایش تاخیر هنگام استفاده چند کاربر همزمان دیده شد.

به گزارش OpenSignal – Q2 2023، شبکه TD-LTE ایران بیشترین نوسان را بین تکنولوژی‌های ثابت دارد.

ماهان نت؛ پایداری و خدمات حرفه‌ای

در مقایسه‌ای که میان چند ارائه‌دهنده داشتم، تجربه‌ام با ماهان نت از نظر ثبات اتصال، پاسخگویی پشتیبانی و نزدیکی به سرعت اعلام‌شده بهتر بود. در طول سه ماه استفاده، فقط یک بار قطعی موقت داشتم که در کمتر از ۳ دقیقه از طریق پشتیبانی حل شد.

طبق داده‌های NetIndex، شاخص ثبات اتصال ماهان نت در نیمه اول ۲۰۲۴ بالاتر از میانگین سراسری ایران گزارش شده است.

یکی دیگر از نکات قابل‌توجه درباره ماهان نت، امکان دریافت سرویس‌های سفارشی برای کسب‌وکارهاست. ارائه‌ی پهنای باند تضمینی و خدمات SLA در برخی از طرح‌های این شرکت، آن را برای شرکت‌ها و استودیوهای حرفه‌ای به گزینه‌ای مطمئن‌تر تبدیل کرده است.

جدول جمع‌بندی: بهترین گزینه بر اساس نوع نیاز

سؤالات متداول درباره اینترنت ثابت

۱. تفاوت TD-LTE و ADSL چیست؟
ADSL به خط تلفن نیاز دارد و معمولاً پایدار است اما سرعت پایینی دارد. TD-LTE بی‌سیم است، سرعت بیشتری دارد ولی ممکن است در ساعات اوج دچار نوسان شود.

۲. بهترین ارائه دهنده اینترنت ثابت در ایران کدام است؟
وابسته به منطقه و نوع استفاده است. برای کاربران حرفه‌ای و شرکتی، تجربه‌ها نشان می‌دهد ماهان نت پایداری بهتری دارد. برای ADSL، شاتل و آسیاتک رایج‌ترین گزینه‌ها هستند.

۳. آیا فیبر نوری همیشه بهترین انتخاب است؟
از نظر فنی بله، اما در بسیاری از مناطق ایران هنوز در دسترس نیست. اگر در منطقه‌ی شما فعال باشد، فیبر نوری بهترین کیفیت اتصال را ارائه می‌دهد.

۴. آیا می‌توان از چند سرویس همزمان استفاده کرد؟
بله، بسیاری از کاربران از یک سرویس اصلی و یک سرویس پشتیبان استفاده می‌کنند، مخصوصاً در کسب‌وکارها.

۵. تعویض سرویس‌دهنده اینترنت فرآیند پیچیده‌ای دارد؟
در مورد TD-LTE خیر، اما در ADSL باید خط تلفن تخلیه شود که ممکن است چند روز زمان ببرد.

۶. چطور بفهمم کدام سرویس در منطقه من بهتر است؟
بررسی تجربه دیگر کاربران در منطقه، استفاده از Speedtest.net و پرس‌وجو از همسایگان بهترین راه‌حل است.

۷. آیا TD-LTE برای استفاده چندکاربره مناسب است؟
اگر از ارائه‌دهنده‌ای با پایداری خوب مانند ماهان نت یا سرویس‌های اختصاصی استفاده شود، TD-LTE می‌تواند عملکرد رضایت‌بخشی داشته باشد، به‌ویژه برای خانه‌های مدرن یا دفاتر کوچک.