همشهری آنلاین– لیلا شریف: هراس از تأثیر منفی هوای آلوده که مهمان ریه‌ها می‌شود، موجب شده است تا کالایی جدید به لیست سبد خرید خانوار تحمیل شود؛ دستگاه تصفیه هوا. دستگاهی با هزار حرف و حدیث و ابهام و البته قیمت‌هایی سر به فلک کشیده.

روزگاری استفاده از ماسک‌های چند لایه برای مقابله با آلودگی گذرا، مورد استقبال بود اما این روزها به دلیل استمرار هوای آلوده و بسیار بالاتر از حد مجاز، مردم زیادی به خرید دستگاه‌های تصفیه هوا پناه آورده‌اند. همین احساس نیاز موجب شده است تا باز هم تراژدی بازار موتور برق، پمپ آب و مخزن‌های ذخیره آب تکرار شود و برخی از فروشندگان با سوء استفاده از احساس نیاز مردم دست به تعیین قیمت‌های نجومی می‌زنند.

نیم نگاهی به شرایط خرید و فروش دستگاه تصفیه هوا در روزهای اخیر نشان می‌دهد که باز هم معادله بحران قیمت‌های عجیب موتور برق هنگام قطعی‌ برق و پیش فروش مخزن و پمپ آب در روزهای گرم تابستان، در حال تکرار است و بازاری که باید پناهگاه مردم بحرانی مانند روزهای آلوده باشد اما حالا خودش به بخشی از مشکل تبدیل شده است.

گلایه از نیازی که تحمیل شد

شدت یافتن آلودگی هوا در روزهای اخیر و هشدار کارشناسان از تأثیرات منفی زندگی زیر لایه دود و ذرات معلق موجب شد تا هر کسی به شکلی دنبال راه نجات باشد. عده‌ای فرار را بر قرار ترجیح داده و از شهرهای بسیار آلوده خارج شدند اما برای آنها که امکان سفر ندارند، دستگاه تصفیه هوا به عنوان یک گزینه حداقلی برای داشتن چند متر هوای سالم زیاد تبلیغ می‌شود و این نیاز در میان بسیاری از شهروندان شکل گرفته اما برخی نسبت به اجباری که ناخواسته به آنها تحمیل شده است، گله دارند.

پیمان که این روزها لیست بلندبالایی از دستگاه‌های تصفیه هوا را رصد کرده است تا شاید به نتیجه‌ای برسد، در این مورد به همشهری می‌گوید:«من بچه کوچیک دارم، سال پیش می‌خواستم دستگاه رو بخرم اما گفتم حالا چند روزه و می‌گذره، امسال که هوا خیلی بدتر شد، مجبورم که بخرم اما اینقدر قیمت‌ها عجیب و غریب شده و هر روز هم یه نکته جدید از این دستگاه‌ها می‌گن، نمی‌دونم چی کار کنم.»

یک کاربر در اینستاگرام نوشت:«تا همین چند هفته پیش دنبال مخزن آب بودیم، الان باید در به در دستگاه تصفیه هوا باشیم، چرا این وسیله‌ها دغدغه ما شد؟»

جهش قیمت در روزهای آلودگی

نه تنها انتخاب دستگاه مناسب به یکی از چالش‌های خانواده‌ها تبدیل شده، بلکه تکرار آشفته بازار گرانی در مورد کالایی که یکباره خواهان زیادی پیدا کرده است، دردسر جدیدی پیش پای ساکنان شهرهای بزرگ گذاشته و وضعیت چنان پیچیده شده است که یکی از فروشندگان دستگاه تصفیه هوا در امین حضور تهران می‌گوید:«برای خرید باید یک مقدار پیش پرداخت بدید تا براتون سفارش رو با قیمت جدید بیاریم.»

فارغ از اینکه کالاهای موجود در بازار تا چه حد قابل اطمینان هستند، اوج گرفتن قیمت آنها نشان از نبود یک نظارت درست در این روزها دارد. بررسی قیمت یک دستگاه تصفیه هوا معروف در بازه زمانی ۳ ماه اخیر نشان می‌دهد که این دستگاه از قیمت ۲۹ میلیون تومان در اواسط مهرماه با کمی صعود در آبان ماه به قیمت ۳۱ میلیون و ۵۰۰ رسید اما جهش عجیب و غریب در ماه آذر یعنی درست در روزهای اوج آلودگی هوا رقم خورد و اکنون اگر کسی بخواهد این دستگاه را خریداری کند، باید نزدیک به ۵۰ میلیون تومان بپردازد.

تسخیر جستجوهای گوگل

برای درک بهتر گره خوردن این دستگاه با زندگی روزمره مردم، می‌توان به جستجوی کاربران ایرانی در گوگل تکیه کرد. گوگل ترندز به ما نشان می‌دهد که چگونه یک محصول در یک بازه زمانی مشخص جذابیت بیشتری نسبت به محصول دیگر پیدا می‌کند.

یک هفته اخیر نشان می‌دهد که میزان محبوبیت جستجو با کلمه کلید«دستگاه تصفیه هوا» یکباره افزایش پیدا کرده است و درست در بازه زمانی ۴ تا ۶ آذر که بسیاری از شهرها به دلیل آلودگی هوا تعطیل بودند، جستجوی این کلمه به بالاترین میزان محبوبیت تعیین شده در گوگل ترندز یعنی عدد ۱۰۰ رسید.در میان استان‌های ایران نیز، تهران، البرز، اصفهان، قزوین و آذربایجان شرقی به ترتیب در بالاترین رتبه‌ علاقه برای جستجوهای مرتبط با دستگاه تصفیه هوا را ثبت کردند.