در شرایطی که ناترازی انرژی به یکی از چالش‌های جدی کشور تبدیل شده، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند بلاک‌چین و توکن‌سازی دارایی‌ها می‌تواند راهی مؤثر برای بهبود وضعیت موجود و جذب سرمایه‌گذاری باشد. طبق گزارش منتشرشده در ماهنامه «پیوست»، پروژه‌هایی در ایران آغاز شده‌اند که با استفاده از فناوری بلاک‌چین، دارایی‌های انرژی را به توکن‌های دیجیتال تبدیل کرده و به بازار سرمایه متصل می‌کنند.

این رویکرد که در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز در حال اجراست، با ایجاد شفافیت در فرآیندها، تسهیل تأمین مالی و افزایش بهره‌وری، می‌تواند نقش مهمی در کاهش ناترازی انرژی ایفا کند.

بلاک‌چین؛ پلی میان صنعت انرژی و بازار سرمایه

توکن‌سازی دارایی‌ها به‌معنای تبدیل ارزش یک دارایی واقعی به یک دارایی دیجیتال قابل معامله روی بستر بلاک‌چین است. در حوزه انرژی، این مفهوم می‌تواند شامل عرضه گواهی‌های مبتنی بر انرژی در بورس انرژی باشد. این گواهی‌ها نمایانگر مالکیت یا بهره‌برداری از منابع انرژی هستند و امکان معامله، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی را فراهم می‌کنند.

در ایران، این فرآیند به‌صورت محدود و آزمایشی آغاز شده و با استقبال نهادهای تنظیم‌گر نیز روبه‌رو شده است. هدف اصلی، ایجاد بستری شفاف و نوآورانه برای تأمین مالی پروژه‌های انرژی است؛ بستری که بتواند سرمایه‌گذاران خرد و کلان را به مشارکت در توسعه زیرساخت‌های حیاتی کشور ترغیب کند.

تأمین مالی هوشمند در روزهای دشوار اقتصادی

در شرایطی که اقتصاد کشور با فشارهای متعدد مواجه است و تأمین مالی پروژه‌های بزرگ انرژی با دشواری همراه شده، توکن‌های انرژی می‌توانند راهی نو برای جذب سرمایه باشند. این ابزارهای دیجیتال با کاهش هزینه‌های واسطه‌گری، افزایش سرعت تراکنش‌ها و شفافیت در مالکیت، جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاران دارند.

کارشناسان معتقدند که گردش مالی مناسب در این چرخه، همراه با شفافیت در خرید و سپرده‌گذاری، می‌تواند پیامدهای مثبتی برای پایداری انرژی و کاهش ناترازی داشته باشد. همچنین، این روند می‌تواند زمینه‌ساز توکن‌سازی سایر دارایی‌ها مانند زیرساخت‌های حمل‌ونقل، آب، و حتی پروژه‌های زیست‌محیطی شود.

چالش‌های حقوقی و الزامات قانونی

با وجود ظرفیت‌های بالای توکن‌سازی انرژی، موفقیت این طرح در گرو ایجاد ساختارهای قانونی مشخص و مقررات متناسب است. بدون چارچوب حقوقی شفاف، ورود این ابزارها به بازار سرمایه ممکن است با مقاومت یا سردرگمی مواجه شود.

در حال حاضر، عرضه عمومی این دارایی‌ها در بورس و ورود رسمی به بازار، همچنان وابسته به تصمیم نهادهای تنظیم‌گر است. بنابراین، تدوین مقررات دقیق، تعیین نحوه احراز هویت، سازوکار پرداخت و مالکیت دیجیتال، از جمله الزامات حیاتی برای توسعه این حوزه محسوب می‌شود.

همچنین، آموزش فعالان بازار و آشنایی سرمایه‌گذاران با سازوکارهای جدید، نقش مهمی در پذیرش عمومی این ابزارها دارد. بدون فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مناسب، حتی بهترین فناوری‌ها نیز ممکن است با شکست مواجه شوند.

تجربه جهانی؛ الگویی برای ایران

در بسیاری از کشورها، توکن‌سازی انرژی به‌عنوان راهکاری برای توسعه پایدار و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی مورد استفاده قرار گرفته است. این فناوری نه‌تنها امکان تأمین مالی پروژه‌های سبز را فراهم می‌کند، بلکه با ایجاد بازارهای شفاف‌تر، به بهبود بهره‌وری و کاهش اتلاف منابع کمک می‌کند.

ایران نیز می‌تواند با بهره‌گیری از این تجربیات، مسیر توسعه فناوری‌های مالی نوین را هموار کرده و از ظرفیت‌های بلاک‌چین برای حل بحران‌های ساختاری در حوزه انرژی استفاده کند. همکاری با نهادهای بین‌المللی، بهره‌گیری از مشاوران فنی و ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال، از جمله گام‌های ضروری در این مسیر هستند.

جمع‌بندی

توکن‌سازی انرژی در ایران، اگرچه هنوز در مراحل ابتدایی و آزمایشی قرار دارد، اما می‌تواند نقطه‌ی شروعی برای تحول در تأمین مالی زیرساخت‌های انرژی باشد. این رویکرد با ترکیب فناوری بلاک‌چین و بازار سرمایه، بستری برای جذب سرمایه، افزایش شفافیت و کاهش ناترازی فراهم می‌کند. با تدوین مقررات مناسب، آموزش فعالان بازار و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، می‌توان انتظار داشت که توکن‌های انرژی به یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت منابع و توسعه پایدار کشور تبدیل شوند. آینده‌ای که در آن برق، گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر نه‌تنها تولید و مصرف می‌شوند، بلکه در قالب دارایی‌های دیجیتال قابل معامله نیز خواهند بود.