«علم داستان علمی‌ـ‌تخیلی» مفهومی است که ایاد رهوان (از موسسه توسعه انسانی ماکس پلانک در آلمان)، عظیم شریف (از دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا) و ژان-فرانسوا بونفون (از دانشکده اقتصاد تولوز در فرانسه) مطرح کرده‌اند. آنان این رویکرد را فرایندی نو می‌دانند تا روش علمی برای فناوری‌هایی که هنوز در مرحله برنامه‌ریزی یا توسعه اولیه‌اند، به کار گرفته شود. 

اگرچه داستان‌های علمی‌تخیلی مدت‌ها است چنین پیامدهایی را پیش‌بینی کرده‌اند، این پژوهشگران قصد دارند آن‌ها را به‌صورت تجربی بیازمایند. رویکرد آنان شبیه‌سازی فناوری‌های آینده، قرار دادن شرکت‌کنندگان در معرض نسخه‌های کنترل‌شده از این سناریوها و سنجش نگرش‌ها و رفتارهای حاصل را شامل می‌شود. آنان معتقدند چنین آینده‌نگری می‌تواند مسیر توسعه، قوانین و مقررات را هدایت و از پیامدهای زیانبار احتمالی جلوگیری کند.

رهوان، شریف و بونفون معتقدند به‌کارگیری روش علمی برای پیش‌بینی آثار فناوری‌هایی که احتمالا در آینده نزدیک پدیدار خواهند شد می‌تواند پیامدهای احتمالی آن‌ها را برای سازندگان، مصرف‌کنندگان و سیاست‌گذاران روشن‌تر کند. آن‌ها رسانه‌های اجتماعی را مثال می‌زنند که شبیه‌سازی عملکرد این فناوری و تعامل مجازی کاربران با آن پیش از عرضه عمومی، می‌توانست پیامدهایی چون مشکلات عزت‌نفس، چالش‌های اخلاقی، یا اعتیاد را پیش‌بینی کند.

پیش‌بینی این آثار قبل از آنکه رسانه‌های اجتماعی روی گوشی‌های هوشمند در دسترس مدام همه قرار گیرد، می‌توانست به رویکردی محتاطانه‌تر منجر شود. نمونه افراطی این فناوری را می‌توان در قسمت «سقوط آزاد» سریال «آینه سیاه» دید، که در آن زندگی مردم بر اساس امتیازهای محبوبیت اجتماعی اداره می‌شود، و بازتابی از فناوری‌هایی است که اکنون در حال توسعه‌اند.

یکی از این سیستم‌ها، «گیج» است، اپلیکیشنی که جاستین هنشاو ساخته است و «امتیاز اعتبار اجتماعی» کارکنان را بر اساس ارزیابی همکاران، تعریف‌ها و تعامل‌های دوستانه مجازی ثبت می‌کند. این امتیاز قابلیت انتقال بین مشاغل مختلف را دارد. منتقدان هشدار داده‌اند که سیستم‌های اعتباری الگوریتمی می‌توانند به افراد، به‌ویژه کسانی که شیوه ارتباطی‌شان با هنجارهای رایج متفاوت است، آسیب بزند و به تبعیض در استخدام و نابرابری در محیط کار منجر شوند.

پژوهشگران این نگرانی را به مقیاسی وسیع‌تر تعمیم می‌دهند: سیستم‌های اعتبار اجتماعی که همه رفتارها را با استفاده از هوش مصنوعی در لحظه رصد و امتیازها را به‌طور عمومی منتشر می‌کنند. این موضوع بحث‌برانگیز باعث شده است اتحادیه اروپا به فکر ممنوعیت پیشگیرانه آن‌ها بیفتد. 

فهرست فناوری‌های نوظهور یا فرضی که آنان بررسی می‌کنند همچنین شامل خودروهای خودران، غربالگری جنین برای ویژگی‌ها مطلوب، و اکتوژنز (رحم مصنوعی) می‌شود که یادآورکتاب «دنیای قشنگ نو» آلدوس هاکسلی است.

پژوهشگران می‌گویند مطالعه انسان‌ در تعامل با فناوری‌های آینده در دنیای اجتماعی آینده چالش‌های بزرگی برای علوم رفتاری ایجاد می‌کند که مدیریت آن‌ها نیازمند روش‌های غیرمرسوم است. 

آیا آزمایش‌های واقعیت مجازی که مردم را با فناوری‌هایی که هنوز وجود ندارند آشنا می‌کند، می‌تواند آثار این فناوری‌ها بر جامعه را با‌دقت پیش‌بینی کند؟ این موضوع فعلا همچنان در قلمرو داستان علمی‌تخیلی باقی مانده است.

source

توسط techkhabari.ir