جوان آنلاین: «کهته»، نمایشی اقتباسی از تراژدی کلاسیک «رومئو و ژولیت» اثر شکسپیر است که با رویکردی بومی‌سازی شده در دیار بوشهر روی صحنه آمده است. عنوان این نمایش که در زبان محلی بوشهری به معنای «خون‌مردگی» است، نشانه‌ای از شدت درگیری‌ها و تقسیمات قومی را در فضایی متأثر از عشق و نزاع بازنمایی می‌کند.
ساختاری فرهنگی با مهره‌هایی محلی
بازنویسی این تراژدی و انتقال آن به متن فرهنگی بومی، زبانی قوی و اثرگذار برای روایت داستانی کهن در قالبی نو ارائه می‌دهد. حسین اسدی، کارگردان اثر خود به این نکته اشاره کرده که شرایط جشنواره-با کمک محدود و فرصت اندک برای تمرین-تفاوت‌های شاخصی با آثار دیگری که پیش از آن اجرا شده‌اند، ایجاد کرده است، اما همین محدودیت تبدیل به نقطه قوتی برای «کهته» شده؛ نمایشی که با تمام کاستی‌ها، با عشق و اراده ساخته شده است.
جشنواره فجر؛ سکوی پرتاب و میدان آزمون
«کهته» در بخش تازه‌ها و مسابقه تئاتر ایران در چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر پذیرفته شد و در تالار چهارسو اجرا شد. این اتفاق نشان از کیفیت و جسارت هنری اثر دارد- رسیدن از دیاری دورافتاده مثل جزیره خارگ به مهم‌ترین رویداد تئاتری کشور، اتفاقی نیست که به سادگی رقم بخورد. علاوه بر این، «کهته» در بخش‌های مختلف نامزدی‌هایی در جشنواره کسب کرد: بخش موسیقی (با آهنگساز عماد عرب‌زاده)، طراحی صحنه، طراحی نور، نمایشنامه‌نویسی (عقیل جماعتی)، کارگردانی (حسین اسدی) و بازیگری مرد (عبد بناری). این حجم توجه از مهم‌ترین جشنواره کشور خود نشانه‌ای از موفقیت هنری اثر به شمار می‌رود.
جهش به تئاترشهر؛ از خارک تا پایتخت
علاوه بر جشنواره، «کهته» برنامه‌ریزی برای اجرا در مجموعه تئاترشهر تهران را نیز در دستور کار دارد. چنین تحولی برای نمایشی که از جزیره‌ای دورافتاده آمده، نشانه‌ای از پیوند هنر محلی با عرصه ملی است.
عناصر بصری و صوتی؛ زبانی برای عمق‌نمایی احساس
ترکیب موسیقی زنده، طراحی صحنه مینیمال، نورپردازی تأکیدی و گریم خاص، همگی دست به دست هم داده‌اند تا داستان عشق ممنوعه در فضای ملتهب قومی با عمق و تأثیر بیشتری برای مخاطب روایت شود.
موسیقی زنده؛ جان‌بخش صحنه و معنا
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های نمایشی مانند «کهته»، استفاده از «موسیقی زنده» است که نه‌تنها کارکرد تزئینی ندارد، بلکه در بافت دراماتیک اثر جایگاهی محوری دارد. آهنگسازی عماد عرب‌زاده با بهره‌گیری از ساز‌های جنوبی و فضاسازی شنیداری ویژه، باعث شده ریتم نمایش همراستا با حس و حال درونی شخصیت‌ها پیش برود. نوازندگان حاضر روی صحنه – که برخی از آنها در طراحی میزانسن نیز مشارکت دارند- با ضرباهنگ‌های کوبه‌ای یا ملودی‌های حزن‌آلود، لحظه‌های اوج عاطفی، خشونت قومی یا اندوه عشقی را به وضوح به تماشاگر القا می‌کنند. این شیوه استفاده از موسیقی، مخاطب را از موقعیت نظاره‌گر صرف، به درون کنش صحنه‌ای می‌کشاند؛ گویی هر ضربه طبل یا هر نغمه نی، روایتی جداگانه از این تراژدی محلی است.
بازیگری؛ جغرافیای بدن، بیان و زبان
در آثار اقلیمی مانند «کهته»، موفقیت بازیگران تنها در انتقال دیالوگ نیست، بلکه به قدرت آنان در استفاده از زبان بدن، لهجه، بیان اقلیمی و حتی سکوت وابسته است. عبد بِناری، یکی از بازیگران اصلی این نمایش به‌دلیل توانمندی‌اش در ایفای نقش، در جشنواره فجر نامزد جایزه شد. او توانست میان خشونت درونی و عشق ناتمام، تعادلی دراماتیک برقرار کند.
در مجموع، گروه بازیگران با بهره‌گیری از زبان بومی و لهجه بوشهری با رعایت مرز میان اغراق و اصالت، فضایی باورپذیر و نزدیک به واقعیت آفریدند. مخاطب تهرانی یا غیربومی، اگرچه ممکن است تمام واژگان را نشناسد، اما آنچه دریافت می‌کند، اصالت، غم، عشق و جدال است – و این موفقیتی بزرگ برای گروه اجراست.
استقبال مخاطبان؛ از حاشیه به متن
نمایش «کهته» به‌رغم خاستگاه محلی‌اش، توانسته توجه مخاطبان حرفه‌ای و عمومی را در تهران نیز به خود جلب کند. حضور پرتعداد تماشاگران در اجرا‌های جشنواره‌ای و آغاز اجرای عمومی در تئاترشهر، نشان‌دهنده آن است که تئاتر اقلیمی، در صورتی که ساختار درستی داشته باشد، می‌تواند به یکی از جریان‌های جدی در صحنه ملی بدل شود. علاوه بر استقبال مخاطبان، نقد‌های مثبتی در رسانه‌ها و سایت‌های تخصصی منتشر شده که اغلب بر اصالت اجرایی، سادگی فرم، جسارت اقتباس و توان بازیگران تأکید دارند. شاید «کهته» الگویی باشد برای آنکه چگونه می‌توان داستانی آشنا را با هویت بومی بازگو کرد و آن را به مخاطبی گسترده‌تر رساند.
معنا و پیام؛ تراژدی عشق میان قومیت‌ها
سکانس نقل‌قول‌شده‌ای از نمایش- بر مبنای بیان بومی- چون «چقدر سیت گُفتُم آدم به این میوه گند لب نِزَن، این دختر وصله تِن تو نیست ولی زِدی، فِراموشُم کردی، عین آب میون چیت زار» حسی از عشق ناتمام، طردشدگی و میل به دارایی دوباره را منتقل می‌کند. این زبان محلی، نه فقط نمایش را قابل‌لمس‌تر می‌کند، بلکه به عمق احساسات بشری ارتباط برقرار می‌کند. دین ترتیب، «کهته» با اقتباس هنرمندانه از تراژدی جهانی رومئو و ژولیت، این داستان را در دل بستر فرهنگی ایران و زبان محلی بوشهر قرار داده است، تا هم روایت اقلیمی باشد و هم مخاطب عام را مخاطب خویش سازد.
ویژگی‌های برجسته «کهته»
اقلیم هنری: بومی‌سازی شجاعانه تراژدی کلاسیک در قالب فرهنگی بوشهری
جایگاه حرفه‌ای: حضور در جشنواره تئاتر فجر و نامزدی در پنج بخش اصلی
شوق اجرایی: از جزیره خارگ تا تئاتر ملی تهران، مسیری معنادار و پرانگیزه
دقت هنری: ترکیب موسیقی زنده، طراحی بصری، نورپردازی و گریم هدفمند
زبان و لحن: تلفیق زبان محاوره‌ای با بار دراماتیک، برای برقراری ارتباط عمیق با مخاطب
«کهته» نه فقط نمایشی درباره عشق، قبیله و تراژدی است، بلکه تلاشی موفق برای ساختن پلی میان روایت جهانی و صدای بومیست. روایتی از شور و شرارت انسانی، با طعمی جنوبی، با نغمه‌ای کوبه‌ای، با زخمی کهنه و با عشقی که هنوز در کوچه‌های خاکی جزیره‌ای در خلیج‌فارس باقیمانده است. شما تماشگر نمایشی خواهید بود که نه صرفاً آسوده در فضا‌های کلاسیک تئاتر ایران جاری می‌شود، بلکه با اصالت محلی و شور دراماتیک، به دنبال گفت‌وگویی زنده میان فرهنگ، عشق، و اجتماع است. این اثر الگویی است از آنچه می‌توان با هنر و دل‌سوختگی در نقاط دورافتاده پرداخت و در نهایت به دل عرصه ملی رساند کار خود را.
source