خبرگزاری مهر-گروه استان‌ها- راضیه سالاری: در میان مناسبت‌های جهانی که هر کدام به گونه‌ای به بهبود شرایط زندگی و ارتقای سلامت بشر اختصاص یافته‌اند، روز اهدای خون جایگاهی ویژه و منحصر به فردی دارد. این روز نه تنها فرصتی است برای قدردانی از انسان‌های داوطلبی که بی‌منت و با نگاهی انسانی، خون خود را برای نجات جان دیگران اهدا می‌کنند، بلکه یک یادآوری مهم برای همگان است که اهدای خون یکی از ضروری‌ترین و نجات‌بخش ترین خدمات به بشریت است.

خون یکی از هزاران نعمت با ارزش الهی

خون، مایعی حیاتی و بی‌بدیل است که در بدن انسان وظایف بسیار حیاتی بر عهده دارد؛ از انتقال اکسیژن به سلول‌ها گرفته تا کمک به دفع مواد زائد، حفظ تعادل مایعات و مبارزه با عفونت‌ها. با این حال، برخلاف دیگر مایعات بدن، خون قابل تولید مصنوعی نیست و تنها منبع تأمین آن، انسان‌های داوطلب برای اهدای خون هستند، هر سال میلیون‌ها نفر در جهان به دلایل مختلف پزشکی، به خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارند؛ افرادی که در اثر جراحات و تصادفات شدید دچار خونریزی شده‌اند، بیماران سرطانی که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند، زنان بارداری که دچار خونریزی می‌شوند، مبتلایان به بیماری‌های خونی مانند تالاسمی و هموفیلی، و بسیاری موارد دیگر که زندگی‌شان به خون اهدایی وابسته است.

چالش‌های تأمین خون در جهان و ایران

با وجود اهمیت فوق‌العاده اهدای خون، بسیاری از کشورها هنوز در تأمین ذخایر خون سالم و ایمن با مشکلات جدی روبرو هستند. کمبود اهداکنندگان داوطلب، نگرش‌های منفی و تصورات نادرست نسبت به اهدای خون، ترس و استرس‌های غیرضروری، محدودیت‌های فرهنگی و آموزشی، و همچنین چالش‌های لجستیکی و زیرساختی از جمله مهم‌ترین موانع تأمین خون مورد نیاز مراکز درمانی است. ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، با این چالش‌ها مواجه است اما با توجه به تلاش‌های سازمان انتقال خون و همکاری‌های مردمی، توانسته است گام‌های قابل توجهی در جهت گسترش فرهنگ اهدای خون بردارد.

خون اهدایی باید سالم باشد

هر ساله، در روز اهدای خون، برنامه‌های گسترده‌ای برای آموزش عمومی، جذب اهداکنندگان جدید و تجلیل از اهداکنندگان مستمر برگزار می‌شود تا این فرهنگ حیاتی بیش از پیش ریشه‌دار شود. فرآیند اهدای خون با یک ثبت‌نام ساده آغاز می‌شود؛ در این مرحله، سوابق پزشکی، شرایط جسمی و موارد منع اهدای خون بررسی می‌شود. سپس، یک معاینه اولیه توسط پزشک یا کارشناس انجام می‌شود تا از سلامت داوطلب اطمینان حاصل شود. پس از تأیید سلامت، فرآیند خون‌گیری آغاز می‌شود که معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و شامل گرفتن حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر خون است، پس از خون‌گیری، خون اهدایی به آزمایشگاه‌های تخصصی انتقال خون فرستاده می‌شود تا از نظر بیماری‌های واگیردار مانند HIV، هپاتیت B و C، سفلیس و… آزمایش شود و همچنین گروه خونی مشخص گردد. این فرآیند تضمین می‌کند که خون اهدایی کاملاً ایمن و مناسب استفاده برای بیماران است.

مزایای هدیه خون برای اهداکنندگان

جدا از مزایای اجتماعی و انسانی، اهدای خون برای خود اهداکنندگان نیز فواید متعددی دارد. از جمله می‌توان به کاهش غلظت خون و پیشگیری از بیماری‌های قلبی، تنظیم سطح آهن بدن، تقویت سیستم ایمنی، و همچنین دریافت دوره‌ای غربالگری سلامت اشاره کرد. علاوه بر این، انجام کاری خیرخواهانه موجب افزایش حس رضایت و بهبود سلامت روان می‌شود.روز اهدای خون فرصتی طلایی برای جلب توجه عمومی به اهمیت اهدای خون و تجلیل از کسانی است که این عمل انسان‌دوستانه را به صورت مستمر انجام می‌دهند. رسانه‌ها، نهادهای آموزشی، مراکز درمانی و سازمان‌های مردم‌نهاد در این روز گرد هم می‌آیند تا با برگزاری کمپین‌های اطلاع‌رسانی، آموزش و جذب داوطلبان جدید، فرهنگ اهدای خون را ارتقا دهند. در این روز، پیام‌های مختلفی برای رفع ترس و نگرانی‌های عمومی درباره اهدای خون منتشر می‌شود و همچنین از افرادی که چندین بار خون خود را اهدا کرده‌اند، تقدیر به عمل می‌آید تا الگوی مثبتی برای جامعه باشند.

نیاز مستمر و حیاتی استان هرمزگان به اهدای خون

مدیرکل انتقال خون استان هرمزگان با اشاره به نیاز روزانه و مستمر بیمارستان‌های استان به خون و فرآورده‌های خونی، گفت: اهدای خون محدود به فصل خاصی نیست و نیاز به خون در تمامی ایام سال، چه در فصل گرم و چه در فصل سرد، به صورت دائم وجود دارد.

ایمان زارعی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه چهار پایگاه ثابت خون‌گیری در شهرستان‌های بندرعباس، بندر لنگه، قشم و میناب فعال هستند، افزود: شهرستان‌هایی که پایگاه ثابت ندارند مانند رودان، پارسیان، بستک، جاسک و حاجی‌آباد، از طریق تیم‌های سیار خون‌گیری می‌شوند و این تیم‌ها به صورت منظم هر هفته به این مناطق مراجعه می‌کنند تا خون‌گیری انجام شود.

مدیرکل انتقال خون هرمزگان ضمن اشاره به افزایش مصرف خون در فصل گرم سال اظهار داشت: در فصل تابستان به دلیل شرایط آب و هوایی و گرما، میزان مصرف خون بیشتر می‌شود و این موضوع اهمیت اهدای مستمر و بدون وقفه خون را دوچندان می‌کند.

زارعی با تأکید بر اینکه به هیچ گروه خونی خاصی محدودیت نیست و همه گروه‌های خونی به ویژه گروه‌های «O منفی» که به عنوان گروه‌های اورژانسی شناخته می‌شوند، همیشه مورد نیاز هستند، گفت: گروه‌های خونی منفی قابلیت تزریق به تمام گروه‌های خونی را دارند و به همین دلیل همیشه در اولویت اهدای خون قرار دارند.

۶۵ درصد خون اهدایی استان به بیماران تالاسمی ماژور اختصاص می‌یابد

وی در ادامه به یکی از چالش‌های اصلی انتقال خون استان اشاره کرد و افزود: بیش از هزار بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور در استان هرمزگان وجود دارد که به صورت متوسط هر ۱۰ تا ۱۵ روز به خون تازه و فرآورده‌های خونی نیازمندند. حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد خون اهدایی استان به این بیماران اختصاص می‌یابد.

زارعی با بیان اینکه استان هرمزگان دارای ۲۳ مرکز درمانی است، خاطرنشان کرد: ذخایر خون استان باید همواره بین پنج تا هفت روز باشد تا در صورت بروز حوادث غیرمنتظره، بیمارستان‌ها دچار کمبود خون نشوند.

مدیرکل انتقال خون استان با اشاره به نقش کلیدی آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی در افزایش مشارکت مردم در اهدای خون گفت: یکی از باورهای غلط عمومی این است که اهدای خون تنها یک بار در سال کافی است، در حالی که هر فرد سالم می‌تواند خانم‌ها سه بار در سال و آقایان چهار بار در سال خون اهدا کنند.

زارعی تأکید کرد: ما از تمامی مردم استان درخواست می‌کنیم که اهدای خون را به صورت مستمر و منظم در برنامه زندگی خود قرار دهند زیرا خون و فرآورده‌های خونی هیچ جایگزین مصنوعی ندارند و تنها از طریق اهدای داوطلبانه و مستمر مردم تأمین می‌شوند.

اصلی ترین دریافت‌کنندگان خون چه کسانی هستند

وی در پایان به مصرف‌کنندگان عمده خون در استان اشاره کرد و گفت: بیماران تالاسمی، افرادی که دچار خونریزی‌های شدید، تصادفات، نوزادان مبتلا به زردی، بیماران سوختگی و جراحات و همچنین افرادی که تحت اعمال جراحی بزرگ مانند جراحی قلب باز یا پیوند اعضا قرار می‌گیرند، اصلی‌ترین دریافت‌کنندگان خون هستند.

زارعی با اشاره به مراقبت‌های ویژه در فرآیند اهدای خون خاطرنشان کرد: کسانی که به مراکز انتقال خون مراجعه می‌کنند، تحت معاینه و مشاوره پزشکی قرار می‌گیرند و در صورت وجود مشکلاتی مانند کم‌خونی، از خون‌گیری آنان جلوگیری می‌شود. همچنین پس از اهدای خون، به ویژه خانم‌ها توصیه می‌شود قرص آهن مصرف کنند تا کمبود آهن بدنشان جبران شود.

وی توصیه کرد که اهداکنندگان خون در فصل تابستان مایعات کافی بنوشند تا حجم خون از دست رفته سریع‌تر جبران شود و افزود: افرادی که برای اولین بار قصد اهدای خون دارند باید با ارائه کارت ملی و شناسایی معتبر ثبت‌نام کنند و پس از معاینات و مصاحبه پزشکی، در صورت احراز سلامت، خون اهدا کنند.

زارعی در پایان ضمن قدردانی از همه اهداکنندگان خون، از عموم مردم خواست با مشارکت مستمر خود در اهدای خون، به نجات جان بیماران کمک کنند و این اقدام خداپسندانه را به عنوان یک مسئولیت اجتماعی در زندگی خود بگنجانند.

توصیه‌های معاون فنی انتقال خون هرمزگان به اهداکنندگان خون

معاون فنی انتقال خون استان هرمزگان به مناسبت پنجاه و یکمین سال تأسیس انتقال خون ضمن تبریک فرا رسیدن ۹ مرداد و تشکر از اهدا کنندگان خون با تاکید بر اهمیت سازمان انتقال خون در نجات جان بیماران، توصیه‌های پزشکی مهمی را ارائه کرد.

دکتر الهام چرسی زاده در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به نقش حیاتی خون و فرآورده‌های آن در درمان بیماری‌هایی که درمانش تزریق خون هست مثل بیماران تالاسمی و همچنین جراحی‌های بزرگ مثل عمل قلب، درمان بیماران مبتلا به سرطان و استفاده خون و فراورده‌های خونی در حوادث و سوانح از افراد ۱۸ تا ۶۵ سال خواست با مراجعه منظم به مراکز انتقال خون، نسبت به اهدای خون اقدام کنند.

وی در این خصوص گفت: انتقال خون یکی از مهم‌ترین روش‌های درمانی است که می‌تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد. به همین دلیل، نیاز به خون سالم و کافی به طور روزانه وجود دارد

چرسی زاده همچنین توصیه کرد: افرادی که قصد اهدای خون دارند، باید از سلامت کامل برخوردار بوده، سن ۱۸ تا ۶۵ سال داشته و بیماری خاصی مثل بیماری‌های قلبی عروقی جدی نداشته باشند. همچنین رعایت نکات تغذیه‌ای پیش از اهدای خون مانند مصرف مایعات کافی و پرهیز از غذاهای چرب و خواب مناسب اهمیت ویژه‌ای دارد.

چرسی زاده افزود: همه شهروندان می‌توانند با اهدای خون منظم، سهمی مهم در حفظ سلامت جامعه و نجات جان همنوعان خود داشته باشند.

وی در پایان افزود: هر واحد خون اهدایی می‌تواند جان ۳ بیمار را نجات دهد.