در تحولی بزرگ و بحث‌برانگیز، شرکت «جین» موفق به راه‌اندازی نخستین بیمارستان جهان شد که به‌طور کامل توسط هوش مصنوعی اداره می‌شود. این مرکز درمانی، نه تنها از نیروی انسانی پزشک بی‌نیاز است، بلکه تمام مراحل معاینه، تشخیص، تجویز دارو و پایش درمان را به کمک ۱۴ پزشک مجازی مبتنی بر الگوریتم‌های پیشرفته انجام می‌دهد.

این بیمارستان به‌صورت ۲۴ ساعته و در ۷ روز هفته فعال است و تمام خدمات آن با تکیه بر داده‌های سلامت بلادرنگ (real-time health data) و فناوری مدلسازی پیش‌بینی‌کننده (predictive modeling) ارائه می‌شود. به گفته مدیران پروژه، استفاده از این فناوری‌ها باعث افزایش چشمگیر کارایی، سرعت درمان و کاهش خطاهای پزشکی شده است.

پزشکان دیجیتال، سریع‌تر و دقیق‌تر

در این مرکز، پزشکان انسانی جای خود را به سامانه‌هایی داده‌اند که با استفاده از هوش مصنوعی می‌توانند علائم بیمار را تحلیل کنند، سوابق پزشکی را بررسی کنند و در نهایت با دقتی بالا، تشخیص و نسخه صادر کنند. این سیستم‌ها همچنین توانایی مانیتور کردن مداوم بیماران بستری را دارند و در صورت بروز شرایط اورژانسی، بلافاصله واکنش نشان می‌دهند.

توسعه‌دهندگان این بیمارستان ادعا می‌کنند که این فناوری می‌تواند روزانه تا ۱۰ هزار بیمار را پذیرش، معاینه و درمان کند. رقمی که حتی برای بسیاری از بیمارستان‌های بزرگ و مجهز در دنیا، دور از دسترس است. به گفته آن‌ها، این نوآوری می‌تواند زمان انتظار را به حداقل برساند و در عین حال، خطاهای پزشکی که سالانه جان میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کنند، کاهش دهد.

الگوریتم‌ها در برابر تجربه انسانی

اگرچه بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری از این پیشرفت استقبال کرده‌اند، اما برخی نگرانی‌ها نیز همراه این تحولات پدید آمده است. یکی از پرسش‌های اصلی این است که آیا فناوری می‌تواند به‌طور کامل جایگزین پزشک انسانی شود؟ و آیا در تصمیم‌هایی به این حساسی، که گاهی میان مرگ و زندگی فاصله ایجاد می‌کنند، می‌توان به الگوریتم‌ها اعتماد کامل داشت؟

منتقدان بر این باورند که سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، هرچند در تشخیص و تجویز دقیق عمل می‌کنند، اما فاقد درک عمیق انسانی، همدلی با بیمار و توانایی دریافت نشانه‌های غیرکلامی هستند. آن‌ها معتقدند حذف کامل عنصر انسانی از روند درمان می‌تواند باعث از دست رفتن «وجه انسانی پزشکی» شود.

هوش مصنوعی؛ ناجی مناطق محروم؟

در مقابل، حامیان این پروژه به مزایای گسترده آن اشاره می‌کنند. از جمله اینکه این بیمارستان‌های هوشمند می‌توانند به عنوان راه‌حل عملی برای مناطق محرومی عمل کنند که از کمبود پزشک رنج می‌برند. در بسیاری از نقاط جهان، دسترسی محدود به پزشک عمومی و متخصص، باعث شده بیماران یا بی‌درمان بمانند یا با تأخیرهای خطرناک روبه‌رو شوند.

در چنین شرایطی، حضور یک سامانه هوشمند پزشکی می‌تواند نجات‌بخش باشد. این سیستم‌ها، با کمترین نیاز به منابع انسانی، می‌توانند تشخیص‌های اولیه را انجام دهند و حتی درمان‌های ابتدایی را تجویز کنند. همچنین داده‌های پزشکی را با سایر مراکز درمانی به اشتراک بگذارند تا در صورت لزوم، پیگیری‌های بعدی به‌صورت دقیق‌تر انجام شود.

آینده پزشکی: مکمل یا جایگزین؟

مسئله اصلی اکنون این نیست که آیا باید از هوش مصنوعی در پزشکی استفاده کرد یا نه، بلکه این است که تا چه حد و در چه بخش‌هایی می‌توان به آن اعتماد کرد. بسیاری از متخصصان بر این باورند که بهترین رویکرد، ترکیب توانمندی انسان و ماشین است. به این معنا که پزشک انسانی از ابزارهای هوشمند برای تشخیص بهتر، درمان سریع‌تر و کاهش خطا استفاده کند.

در چنین مدلی، پزشک هوش مصنوعی به عنوان مکمل عمل می‌کند، نه جایگزین. به‌ویژه در تصمیم‌گیری‌های حساس یا برخورد با بیماران پیچیده، تجربه، شهود و مهارت‌های انسانی هنوز جایگاهی مهم دارد که نمی‌توان آن را به‌سادگی حذف کرد.

پایان عصر پزشکان یا تولد پزشکی نو؟

پاسخ قطعی برای این پرسش‌ها هنوز در دست نیست، اما بدون شک آغاز به کار بیمارستانی با ۱۴ پزشک هوش مصنوعی، نقطه عطفی در تاریخ پزشکی محسوب می‌شود. این پروژه می‌تواند آغازگر دورانی باشد که در آن بیمار، نسخه خود را از یک ماشین می‌گیرد، تحت نظر الگوریتم‌ها قرار می‌گیرد و بدون مراجعه به پزشک انسانی، بهبود می‌یابد.

آینده مراقبت‌های سلامت، دیگر به یک نسخه یا یک ویزیت محدود نیست. بلکه به داده، تحلیل و پیش‌بینی وابسته است. پرسش اصلی اینجاست: آیا ما برای واگذاری کامل سلامت‌مان به ماشین‌ها آماده‌ایم؟