در مقایسه با ویندوز، برخی توزیع‌های لینوکس ممکن است از منظر امکانات ظاهری یا خدمات جانبی، ساده‌تر به نظر برسند. این مسئله گاه به‌عنوان یک نقطه‌ضعف مطرح می‌شود، اما واقعیت این است که نبود برخی ویژگی‌های خاص در لینوکس نه‌تنها نقص محسوب نمی‌شود، بلکه از منظر تجربه کاربری، امنیت و آزادی بیشتر کاربر، یک مزیت به‌شمار می‌رود. در ادامه به برخی از قابلیت‌های ویندوز می‌پردازیم که بهتر است در سیستم‌عامل‌های لینوکسی هرگز جایگاهی نداشته باشند.
جستجوی وب در لانچر برنامه‌ها؛ ابزار مفید یا مزاحم؟
به گزارش ایتنا و به نقل از Howtogeek، در ویندوز، جستجوی فایل‌ها و برنامه‌ها از طریق منوی استارت، با نمایش نتایج آنلاین از موتور جستجوی Bing ترکیب شده است. این ادغام، به‌ویژه در مواقعی که هدف کاربر صرفاً یافتن یک فایل محلی یا اجرای برنامه‌ای خاص است، موجب کندی در عملکرد و نمایش نتایج نامربوط می‌شود.
از همه نگران‌کننده‌تر، سردرگمی میان نتایج محلی و آنلاین است. در بسیاری از موارد، آیکونی از برنامه‌ای دیده می‌شود که مشخص نیست آیا با کلیک بر آن، برنامه نصب‌شده اجرا می‌شود یا مرورگر اج باز شده و کاربر به صفحه‌ای برای دانلود آن هدایت می‌شود. این تجربه ناخوشایند، در دسکتاپ لینوکس به‌درستی کنار گذاشته شده است.
البته نمی‌توان نقش جستجوی وب را به‌طور کامل نادیده گرفت. در لینوکس، اگر این قابلیت در صورت نیاز و به‌صورت اختیاری از طریق میانبرهای خاص فعال شود، می‌تواند کارایی بالایی داشته باشد؛ آن‌هم با استفاده از موتورهای جستجوی حریم‌محور مانند DuckDuckGo یا Startpage.
تبلیغات و ویجت‌ها؛ چالش تجربه کاربری در ویندوز
نمایش تبلیغات در محیط سیستم‌عامل ویندوز به‌ویژه در منوی استارت، موضوعی است که بسیاری از کاربران را آزرده خاطر کرده است. مشاهده پیشنهادهایی برای بازی‌ها، اپلیکیشن‌ها و خدمات مختلف در بخشی از سیستم که باید صرفاً برای کارایی طراحی شده باشد، با اصول طراحی کاربرمحور در تضاد است.
همچنین، پنل ویجت‌های ویندوز ۱۱ که از طریق نوار وظیفه در دسترس قرار می‌گیرد، مجموعه‌ای از اطلاعات روزمره را شامل می‌شود؛ از جمله اخبار، وضعیت آب‌وهوا، بازار سهام و نتایج ورزشی. هرچند ممکن است برخی از این اطلاعات در شرایط خاص مفید باشند، اما الزام به ورود با حساب MSN برای سفارشی‌سازی محتوا، و نمایش مکرر اعلان‌های مزاحم، تجربه کاربری را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در مقابل، محیط‌های دسکتاپ لینوکس این اختیار را به کاربر می‌دهند که فقط ابزارهایی را فعال کند که واقعاً مورد نیاز هستند. ویجت‌هایی همچون پایش عملکرد سیستم، تایمر شخصی یا میانبرهای سفارشی، بدون هیچ‌گونه تبلیغات یا اطلاعیه‌های ناخواسته، تجربه‌ای آرام و مؤثر را فراهم می‌آورند.
گسترش بی‌رویه چت‌بات‌ها در ویندوز
یکی از تغییرات اساسی در ویندوز ۱۱، ادغام گسترده‌ی Copilot، دستیار هوش مصنوعی مایکروسافت، در بخش‌های مختلف سیستم است. این ابزار نه‌تنها در نوار وظیفه و منوی استارت، بلکه در برنامه‌هایی مانند Paint، Notepad و مرورگر Edge نیز حضور دارد. این همه‌جا بودن، برای کاربرانی که به ندرت از دستیارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، غیرضروری و آزاردهنده است.
در دنیای لینوکس، کاربران در برابر چنین انتخاب‌هایی کاملاً مختار هستند. هیچ‌یک از توزیع‌های رایج لینوکس به‌صورت پیش‌فرض چنین ابزارهایی را ارائه نمی‌دهند. در صورت نیاز، کاربر می‌تواند نسخه‌ای دلخواه را نصب کند یا اصلاً از چنین امکاناتی صرف‌نظر نماید. این سطح از کنترل‌پذیری، جوهره‌ی فلسفه‌ی لینوکس در احترام به آزادی کاربر است.
تله‌متری و چالش‌های حریم خصوصی
تله‌متری یا جمع‌آوری داده‌های کاربری، در ویندوز به یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل مربوط به حریم خصوصی تبدیل شده است. حتی اگر در مراحل نصب یا پس از آن، برخی تنظیمات مربوط به تله‌متری غیرفعال شوند، باز هم امکان توقف کامل این فرآیند وجود ندارد. این داده‌ها اغلب برای بهینه‌سازی خدمات و توسعه محصولات استفاده می‌شوند، اما نگرانی درباره نحوه‌ی استفاده و امنیت اطلاعات کاربران همواره مطرح است.
اکثر توزیع‌های لینوکس، به‌ویژه توزیع‌هایی با تمرکز بر حریم خصوصی، فاقد هرگونه مکانیزم تله‌متری هستند. در موارد معدودی که این امکان وجود دارد، مانند اوبونتو یا DietPi، کاربر می‌تواند با رضایت کامل در جمع‌آوری داده‌ها مشارکت کند. این شفافیت و کنترل، یکی از دلایل اصلی گرایش روزافزون کاربران به لینوکس است.
نرم‌افزارهای از پیش نصب‌شده؛ تفاوتی بنیادین
کاربران ویندوز به‌طور معمول با فهرستی از برنامه‌های از پیش نصب‌شده مواجه می‌شوند که بسیاری از آن‌ها نه‌تنها غیرضروری‌اند، بلکه گاه به سختی قابل حذف هستند. این شامل بازی‌های تبلیغاتی، برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی، آنتی‌ویروس‌های آزمایشی و ابزارهای تنظیم صدای برندهای مختلف می‌شود. برخی حتی نصب نشده‌اند و تنها به‌صورت میانبر ظاهر می‌شوند.
در توزیع‌های لینوکسی، کاربران می‌توانند میان نصب نسخه‌ای حداقلی یا کامل، بسته به نیاز خود، انتخاب کنند. نسخه‌های کامل معمولاً شامل نرم‌افزارهای کاربردی و متن‌باز هستند و هیچ‌گونه قفل اشتراکی یا تبلیغات در آن‌ها دیده نمی‌شود. علاوه بر این، با استفاده از ابزارهای مدیریت بسته، حذف یا نصب هرگونه نرم‌افزار با چند کلیک ساده یا تنها چند دستور قابل انجام است.
جمع‌بندی: تجربه‌ای آزاد و قابل اعتماد
بی‌تردید، بسیاری از مشکلات موجود در ویندوز را می‌توان با تغییر تنظیمات و صرف زمان برای سفارشی‌سازی، تا حدی برطرف کرد. اما تجربه‌ی پیش‌فرضی که توزیع‌های لینوکس ارائه می‌دهند، در عین سادگی و کارآمدی، با احترام به آزادی و حریم شخصی کاربر همراه است. همین ویژگی‌ها سبب شده‌اند که بسیاری از کاربران حرفه‌ای، لینوکس را به‌عنوان سیستم‌عامل اصلی خود برگزینند.
source