درواقع افزایش نرخ بهره بین بانکی علتی است که معلول آن افزایش p/e بازار است. نکته‌ای که وجود دارد این است که به طور طبیعی افزایش نرخ بهره که در قالب نرخ سود بانکی یا نرخ بازدهی است که صندوق‌های با درآمد ثابت به سرمایه‌گذاران می‌دهند، بر روی p/e بازار تاثیرگذار است و معمولا این اتفاق معکوس است. یعنی زمانی که نرخ بهره به سمت بالا حرکت می‌کند معمولا به طور سنتی و معقولانه میانگین p/e بازار هم کاهشی می‌شود اما درواقع بحث تئوریک و تاریخی آن مطرح است. یعنی به لحاظ تئوریک این موضوع وجود دارد نه فقط در ایران که در خیلی از بورس‌ها و هم به لحاظ تاریخی این موضوع وجود دارد. اما به نظر می‌رسد در حال حاضر افت p/e بازار که در قالب افت قیمت سهام در حال اتفاق افتادن است، این فقط ناشی از رشد نرخ بهره نیست و عوامل دیگر نیز بر آن تاثیرگذار است.
شاید بخش جزیی در حال حاضر نرخ بهره باشد ولی دلیل اصلی افت بازار را ناشی از خروج نقدینگی از بازار است. درواقع خروج و عدم ورود نقدینگی به بازار است. دلیل خروج نقدینگی هم دخالت‌ها و محدودیت‌های فراوانی است که در حال حاضر در بازار سرمایه وجود دارد و از سمت نهادهای ناظر و متولیان بازار به نظر می‌رسد مکانیسم‌ها و اتفاقاتی که در بازار سرمایه در حال رخ دادن است، در قالب عملیات بازارگردانی که روی سهام صورت می‌گیرد و خیلی از موضوعات دیگر که باعث این موضوع می‌شوند. این عاملی است که باعث می‌شود قیمت سهام افت می‌کند یا لااقل رشد نمی‌کند و در شرایطی که eps شرکت‌ها در حال رشد کردن است ثبات قیمت در قالب کاهش p/e خود را نشان می‌دهد.

• علیرضا کدیور – کارشناس بازار سرمایه
• شماره ۵۱۶ هفته نامه اطلاعات بورس