به گزارش ایتنا و به نقل از livescience، جاکلین کلارک، یکی از این دانشمندان و استاد دانشگاه مریلند، در این باره اظهار کرد: «دانستن اینکه ماه هنوز از نظر زمینشناسی پویا است، تأثیرات واقعی بر مکان قرار دادن فضانوردان و تجهیزات بر روی سطح ماه خواهد داشت.»
برآمدگیهای چین و چروک، پدیدهای است که در سمت نزدیک ماه، یعنی همان سمت قابل مشاهده از زمین، با دقت مورد مطالعه قرار گرفتهاست.
این بخش از ماه با الگوی “مرد در ماه” (Man in the Moon) شناخته میشود که از دشتهای ماریا، بزرگترین نواحی گدازههای جامد شده، تشکیل شده است.
![](/images/docs/000083/083171/images/iCxUKU26job8UTQocEQZBK-320-80.jpg)
این دشتها بین ۳.۲ تا ۳.۶ میلیارد سال پیش به دلیل فعالیتهای آتشفشانی شکل گرفتند. اما با سرد شدن فضای داخلی ماه، فعالیتهای آتشفشانی کاهش یافته و ماه شروع به انقباض کرد، به طوری که سطح ماه به شکل چروکیدگی مشابه پوست یک سیب درآمد.
برخلاف سمت نزدیک ماه، که حدود ۳۱٪ سطح آن پوشیده از ماریا است، در سمت دور ماه تنها ۱٪ از سطح آن به دشتهای گدازه اختصاص دارد. علت این تفاوت هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما یکی از نظریهها این است که برخورد یک سیاره کوتوله بزرگ با عرض ۷۰۰ کیلومتر در گذشته باعث پرتاب مقادیر زیادی مواد به سمت دور ماه شده است که پوسته آن را ضخیمتر کرد و فعالیت آتشفشانی را در این قسمت دشوارتر ساخت.
با این حال، با استفاده از تصاویر دوربینهای زاویه باریک از مدارگرد شناسایی ماه ناسا، کلارک و همکارانش موفق شدند ۲۶۶ برجستگی چین و چروک را در سمت دور ماه شناسایی کنند. این برجستگیها، هرچند کوچکتر از همتایان سمت نزدیک ماه هستند، اما همچنان نشاندهنده فعالیتهای زمینشناسی اخیر در این بخش از ماه به حساب میآیند.
به طور جالبی، این برجستگیها به وضوح جوانتر از ویژگیهای مشابه در سمت نزدیک ماه به نظر میرسند. از آنجا که تصور میشد ماریا در هر دو سمت ماه همزمان شکل گرفتهاند، این کشف از اهمیت ویژهای برخوردار است. دانشمندان با استفاده از شمارش دهانهها در این نواحی، به این نتیجه رسیدند که برجستگیهای چین و چروک در سمت دور ماه حدود ۸۴ میلیون تا ۱۶۰ میلیون سال قدمت دارند. این نشان میدهد که فعالیتهای آتشفشانی در سمت دور ماه، برخلاف فرضیههای گذشته، به طور نسبی جدید هستند.
![](/images/docs/000083/083171/images/moon.jpg)
در سال 2020، ماموریت چینی Chang’e 5 نمونههایی از مواد ماه را از گنبدهای آتشفشانی Mons Rümker در Oceanus Procellarum، که در سمت نزدیک ماه قرار دارد، به زمین آورد. تجزیه و تحلیل این نمونهها مهرههای شیشهای آتشفشانی را شناسایی کرد که قدمت آنها به ۱۲۳ میلیون سال پیش میرسد.
اگر این شواهد صحیح باشند، این امر نشاندهنده آن است که ماه ممکن است هنوز در حال انقباض باشد و گرما به آرامی از درون آن به بیرون نشت کند، که میتواند همچنان موجب فعالیتهای آتشفشانی در سطح ماه شود. این انقباض ماه حتی میتواند باعث زلزلههای ماهیانه شود که توسط لرزهنگارهایی که فضانوردان آپولو روی سطح ماه نصب کردهاند، شناسایی شده است. اگر این لرزهها به اندازه کافی شدید باشند، ممکن است خطراتی برای فعالیتهای انسانی بر سطح ماه ایجاد کنند، به طوری که فضانوردان مجبور شوند از مناطقی که در معرض این لرزهها هستند، اجتناب کنند.
source