صفدر نیازی شهرکی در مراسم آغاز هفتمین کاروان ترویج بهره‌وری ویژه الگوی کشت ملی محصولات زراعی کشت پاییزه گفت: در زنجیره ارزش محصولات کشاورزی؛ تامین، تولید، بازاریابی و مصرف از ارکان هر زنجیره است و مولفه‌های رکن تامین در زنجیره نیز شامل آب و خاک، منابع مالی و انسانی، ماشین‌آلات و نهاده‌ها است.

به گفته او، در بحث تولید، عامل با محدودیت بیشتر، تعیین کننده‌تر است؛ در تولید محصولات آبی نیز، آب تعیین کننده‌تر است.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، ارتقای بهره‌وری و افزایش راندمان آبیاری را مهمترین وظیفه این معاونت برشمرد و گفت: بر این اساس در برنامه هفتم شاخص‌هایی در حوزه آب و خاک برای وزارت جهاد کشاورزی هدفگذاری شده است.

او ادامه داد: این شاخص‌ها شامل؛ اجرای سالانه ۳۵۰ هزار هکتار سامانه‌های نوین آبیاری، اجرای شبکه‌های فرعی آبیاری سالانه ۷۰ هزار هکتار، مرمت و لایروبی قنوات سالانه ۳ هزار کیلومتر، انجام مطالعات خاکشناسی و تناسب اراضی به میزان ۱۰۰ هزار هکتار و تجهیز و نوسازی اراضی سالانه ۷۰ هزار هکتار است.

نیازی با بیان این که برای تحقق این شاخص‌ها ۱۴۷ هزار میلیارد تومان منابع مالی مورد نیاز است، افزود: تامین این میزان سرمایه‌گذاری از طریق اعتبارات دولتی امکان‌پذیر نیست و باید برای اجرای شاخص‌های تعیین شده در برنامه هفتم از طریق جلب سرمایه‌گذاری و مشارکت بهره‌برداران، استفاده از منابع مالی خیرین، اجاره دادن اراضی کشاورزی به سرمایه‌گذاران و انعقاد تفاهم‌نامه سه‌جانبه با حضور سرمایه‌گذار، بهره‌بردار و مدیران جهاد کشاورزی و استفاده از اعتبارات و منابع مالی انجمن‌ها و مراکز غیردولتی مانند ستاد اجرایی فرمان امام (ره) اقدام کرد.

به گفته او، از جمله مواردی که از اولویت‌های حوزه آب و خاک در برنامه هفتم و قابل طرح برای کشاورزان در این برنامه ترویجی است؛ می‌توان به آبیاری هوشمند، اجرای سامانه‌های نوین آبیاری ترجیحا با رویکرد هوشمندسازی و موضعی، انجام مطالعات خاکشناسی و حاصلخیزی خاک و انتقال آب با لوله و بتونی کردن کانال های خاکی موجود اشاره کرد.

ضرورت توسعه آبیاری هوشمند در کنار اجرای سامانه‌های نوین آبیاری

معاون وزیر جهاد کشاورزی در توضیح آبیاری هوشمند به عنوان یکی از اولویت‌های معاونت آب و خاک گفت: آبیاری هوشمند در کنار اجرای سامانه‌های نوین آبیاری باید گسترش یابد، چراکه آبیاری هوشمند با محاسبه پارامترهای اقلیمی و مطالعات و محاسبه رطوبت خاک، نوع گیاه، زمان رشد و طول رشد گیاه؛ میزان آب مورد نیاز گیاه را تعیین و در اختیار ریشه گیاه قرار می‌دهد که ما با این روش می‌توانیم تا ۵۰ درصد صرفه‌جویی داشته باشیم.

او افزود: این روش نسبت‌ به حالتی که صرفا سامانه نوین آبیاری اجرا کرده‌ایم، مطلوب‌تر و بهره‌ورتر است؛ پس اولویت ما اجرای آبیاری هوشمند برای کلیه اراضی است اعم از این که به سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز شده یا نشده باشند، زیرا در سال اول تولید، هزینه این روش آبیاری برای کشاورز قابل برگشت است.

نیازی ادامه داد: هم‌اکنون ۱۰۰ طرح پایلوت آبیاری هوشمند در کشور به وسعت ۱۰ هزار هکتار در حال اجرا است و ۱۷ شرکت دانش‌بنیان در کشور در این زمینه فعالیت می‌کنند و با توجه به کمبود منابع آبی باید اجرای آبیاری هوشمند مورد توجه جدی قرار گیرد.

به گفته او، با توجه به این که برخی کشاورزان تمکن مالی مناسبی ندارند، پیشنهاد داریم به دلیل هزینه کمتر اجرای آبیاری کم‌فشار نسبت به سایر روش‌ها و با در نظر گرفتن راندمان آبیاری قابل قبول، این روش آبیاری مورد توجه قرار گیرد.

معاون وزیر جهاد با اشاره به این که خاک مولفه تعیین کننده تولید است، گفت: آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت خاک ابلاغ و مقرر شده است طی پنج سال مطالعات خاکشناسی انجام شود.

به گفته او، اگر منابع آبی بسیار زیاد داشته باشیم ولی خاک حاصلخیز و مناسبی نداشته باشیم، قطعا تولید خوبی نخواهیم داشت و به همین جهت ارتقای حاصلخیزی خاک و انجام مطالعات خاک‌شناسی اولویت بعدی معاونت است.

نیازی ادامه داد: برنامه بعدی معاونت در برنامه هفتم توسعه این است که در بحث حاصلخیزی خاک ۵۰ درصد هزینه‌های مطالعات و آزمایش‌های حاصلخیزی خاک توسط دولت و ۵۰ درصد توسط کشاورزان پرداخت شود و امیدواریم این مهم در پایان برنامه هفتم برای کل کشور عملیاتی شده باشد و گزارش‌های قابل‌قبولی از خاک‌های کل کشور را بتوانیم ارایه دهیم.

او گفت: اولویت آخر نیز تحویل حجمی آب توسط وزارت نیرو به بخش کشاورزی است. در صورتی که ندانیم به چه میزان آب، در کجا و در چه زمانی تحویل خواهد شد، امکان برنامه‌ریزی دقیق برای الگوی کشت ممکن نخواهد بود.

خبرنگار: آزاده محبی