شرایط اقتصاد کلان و تشدید بازارهای موازی، سرمایه‌گذاری روی تیم‌های استارت‌آپی در ایران را به شکل قابل توجهی کاهش داده است. سرمایه‌گذاران بیشتر روی ورود سریع به بازار و بازدهی بالا تمرکز می‌کنند و تیم‌هایی که این معیارها را برآورده نکنند، شانس جذب سرمایه کمی دارند. در این وضعیت، بسیاری از تیم‌ها مدل‌های کاری تکراری و کم‌عمق را دنبال می‌کنند تا سریع‌تر وارد بازار شوند.

فعالان اکوسیستم دیجیتال می‌گویند تمرکز صرف بر محصول و نداشتن رویکرد اقتصادی، بزرگ‌ترین مانع سرمایه‌پذیر شدن است. تیم‌هایی که تنها محصول خود را ارائه دهند و نیاز بازار را نادیده بگیرند، به سرعت از رقابت حذف می‌شوند.

اهمیت رویکرد اقتصادی در استارت‌آپ‌ها

گزارش رسانه ها نشان می‌دهد برای جذب سرمایه و کسب سهم بازار، تیم‌ها علاوه بر داشتن مزیت رقابتی و شناخت بازار، باید رویکرد اقتصادی و تجاری داشته باشند. مهدی اسکویی، قائم‌مقام مدیرعامل تریگاپ، معتقد است تیم‌ها باید هرچه سریع‌تر وارد بازار شوند و از تجربه واقعی بهره ببرند. حضور در بازار به تیم‌ها کمک می‌کند نقاط ضعف خود را شناسایی و اصلاح کنند.

رضا قوامی‌پور، مدیرعامل پیشگامان توسعه فناوری رایمون، می‌گوید ایده سطحی و تمرکز صرف بر محصول، موفقیت را تضمین نمی‌کند. تیم‌ها باید مدل کاری مبتنی بر نوآوری طراحی کنند و مزیت رقابتی ایجاد کنند. او اضافه کرد تیم‌هایی که قابلیت بین‌المللی شدن دارند، بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند.

شاخص‌های اصلی سرمایه‌گذاری استارت‌آپی

اسکویی تاکید می‌کند سه شاخصه اصلی سرمایه‌گذاران برای ارزیابی تیم‌ها عبارتند از: مزیت رقابتی شفاف، تیم فعال و شناخت بازار. تیم‌ها باید پس از تحقیق بازار، محصولی متناسب با نیاز مشتری ارائه دهند. حتی اگر تیم نیاز بازار را به درستی شناسایی کند، محصول بدون ارزش واقعی برای مشتری موفق نخواهد بود.

قوامی‌پور نیز سه مولفه اصلی برای سرمایه‌گذاری را انسجام تیمی، مزیت رقابتی و قابلیت ورود به بازار معرفی می‌کند. او تاکید دارد تیم‌های منسجم و انگیزه‌دار، نظر سرمایه‌گذاران را بیشتر جلب می‌کنند. همچنین محصولی که رقابتی و نوآورانه باشد، شانس جذب سرمایه را افزایش می‌دهد.

چالش‌های سرمایه‌گذاری استارت‌آپی در شرایط کنونی

فعالان اکوسیستم می‌گویند کاهش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران و محدودیت بودجه، عمق ایده‌های استارت‌آپی را کاهش داده است. سرمایه‌گذاران بیشتر روی طرح‌های زودبازده تمرکز می‌کنند. اسکویی توضیح داد که حتی در شرایط اقتصادی دشوار، تیم‌ها می‌توانند با نوآوری و مزیت رقابتی کسب‌وکار خود را رشد دهند.

فرآیند اگزیت یا خروج از سرمایه‌گذاری هنوز پیچیده است و تیم‌ها نمی‌توانند به راحتی سرمایه‌گذاران را ترک کنند. اسکویی اضافه کرد: «پول گران‌تر شده و سرمایه‌گذاران به سمت طرح‌هایی می‌روند که بازدهی سریع و ریسک کمتری دارند.»

راهکارها و توصیه‌ها

قوامی‌پور می‌گوید بسیاری از مشکلات سرمایه‌گذاری با تعامل مستقیم بین تیم و سرمایه‌گذار قابل حل است. ایجاد توازن میان اهداف تیم و نیازهای سرمایه‌گذار می‌تواند موانع را کاهش دهد.

او همچنین به نقش هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ در تقویت اکوسیستم اشاره کرد. حمایت این نهادها می‌تواند جریان سرمایه را افزایش دهد و رشد تیم‌ها را تسهیل کند. معافیت مالیاتی دانش‌بنیان‌ها نیز فرصتی مناسب برای توسعه استارت‌آپ‌ها فراهم می‌کند.

نگاه به آینده

اسکویی درباره آینده اکوسیستم دیجیتال ایران گفت: «تیم‌ها بیشتر روی بقا، کاهش هزینه‌ها و یافتن مدل‌های درآمدی جدید تمرکز خواهند کرد.» او معتقد است برای بازگشت سرمایه‌گذاری پرشور همانند ده سال گذشته، نیاز به ثبات اقتصادی و نگاه استراتژیک به اکوسیستم است.

با این رویکرد، تیم‌های استارت‌آپی می‌توانند با تمرکز روی نوآوری، مزیت رقابتی و شناخت دقیق بازار، سرمایه‌گذار جذب کنند و مسیر رشد پایدار خود را دنبال کنند.

منبع: پیوست