سفارتخانه داده چیست و چرا مهم است

ایده سفارتخانه داده چندان تازه نیست، چرا که کشورهایی مانند لوکزامبورگ و استونی، پیش‌تر چنین مفهومی را برای نگهداری داده‌های حساس دولتی تجربه کرده‌اند. اما عربستان قصد دارد با قانون جدید، این مدل را در مقیاسی گسترده و تجاری عرضه کند: شرکت‌ها، کشورهای خارجی یا سرمایه‌گذاران می‌توانند داده و خدمات دیجیتال خود را در داخل عربستان میزبانی کنند، در حالی که قانون و حاکمیت قانونی آن داده همچنان به کشور مبدأ تعلق دارد.

نگاهی به پتانسیل‌های کشور عربستان معلوم می‌کند که چرا این طرح را در دستور کار خود قرار داده است؛ این کشور با دسترسی به انرژی ارزان(به ویژه انرژی خورشیدی) وسعت زمین برای ساخت دیتاسنترها و زیرساخت‌های ارتباطی، قصد دارد از اقتصاد مبتنی بر نفت فاصله بگیرد و تبدیل به مرکز صادرات داده و پردازش ابری شود.

در همین راستا، برخی از شرکت‌های بزرگ جهانی در مراحل اولیه همکاری برای راه‌اندازی مراکز داده و هوش مصنوعی با عربستان قرار دارند.

 

ساختار پیشنهادی مراکز داده و چالش‌های آن

مطابق گزارش CNBC این طرح پیشنهاد با نام Arab AI Hub، سه نوع «هاب» یا مرکز داده را معرفی کرده است:

 – Private Hub: مخصوص دولت یا موجودیت خارجی، تحت قوانین کشور مبدأ.

 – Extended Hub: مراکز خصوصی با قرارداد بین‌المللی که در آن داده‌ها نیز تحت قانون کشور مشتری یا مبدأ خواهند بود.

 – Virtual / Service Hub: ارائه خدمات ابری و میزبانی تحت قوانین خارجی، با امکان دسترسی برای کاربران بین‌المللی.

با وجود وعده‌ها، مباحث حقوقی و امنیتی جدی برای چنین ساختاری مطرح هستند. چگونگی تضمین حاکمیت داده، حفاظت از حریم خصوصی، کنترل‌های امنیتی، و تعامل بین قوانین بین‌المللی با قوانین عربستان از جمله پرسش‌هایی است که باید پاسخ داده شوند.

 

چشم‌انداز: عربستان در مسیر تبدیل شدن به مرکز جهانی AI

در صورت اجرای موفق، عربستان می‌تواند با ایجاد زیرساخت امن، مقرون به صرفه و مبتنی بر انرژی پاک، جایگاهی کلیدی در زنجیره جهانی هوش مصنوعی برای میزبانی داده‌ها و خدمات ابری پیدا کند.

این طرح نه تنها تحولی در اقتصاد دیجیتال منطقه ایجاد می‌کند بلکه ممکن است تعریف جدیدی از «حاکمیت داده» و همکاری بین‌المللی در عصر AI شکل دهد.