بحران آب یکی از جدیترین چالشهایی است که کشور ما با آن مواجه است. طی دهههای اخیر، به جای پرداختن به ریشههای این معضل، بیشتر بر روی راهکارهای مقطعی تمرکز کردهایم. انتقال آب از یک منطقه به منطقه دیگر، همچون انتقال آب از شهری به شهر دیگر، بدون توجه به وضعیت زیرساختها و هدررفتهای موجود، تنها به تشدید بحران کمک کرده است.
در حالی که حدود ۳۰ درصد آب شرب پایتخت به دلیل فرسودگی خطوط و تجهیزات هدر میرود،شاید بتوان گفت که انتقال آب از مکانی دیگر برای جبران آب منطقی نباشد بلکه امکان دارد مشکلات جدید دیگری به وجود آورد. این در حالی است که بحران آب یک مشکل چند بعدی است و نیازمند رویکردی جامع و پایدار است.
یکی از دلایل اصلی بحران آب در کشور ما، عدم مدیریت صحیح منابع آبی و استفاده نادرست از آنهاست.
دلیل دیگری که شاید بتوان عنوان کرد سدسازیهای غیرکارشناسی و بیرویه، به جای اینکه راهحل مناسبی برای تأمین آب باشند، مشکلات بیشتری را به وجود آوردهاند. بسیاری از سدها نه تنها نتوانستهاند نیازهای آبی را برطرف کنند بلکه به تخریب اکوسیستمهای طبیعی و کاهش کیفیت آب منجر شدهاند.
علاوه بر این، تغییرات اقلیمی و افزایش دما نیز بر شدت بحران آب افزوده است. بارشهای نامنظم و کاهش منابع آبی زیرزمینی، ضرورت توجه به مدیریت منابع آب را دوچندان کرده است. در این شرایط، باید به جای انتقال آب از مناطق مختلف، که شاید راهکار اولیه و مسکن باشد به دنبال راهکارهای پایدار و حفظ منابع موجود باشیم.
توسعه فناوریهای نوین در زمینه مدیریت آب، استفاده از سیستمهای آبیاری هوشمند، بازیافت آب و ترویج فرهنگ صرفهجویی در مصرف آب از جمله اقداماتی هستند که میتوانند به کاهش بحران کمک کنند. همچنین، باید برنامهریزیهای دقیقی برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی انجام شود و مردم را نسبت به اهمیت حفظ این منابع آگاه کرد.
از سوی دیگر، توجه به کشاورزی پایدار و استفاده از روشهای کشت کمآببر میتواند تأثیر به سزایی در کاهش مصرف آب داشته باشد. در بسیاری از مناطق کشور، کشت محصولات آببر بدون توجه به شرایط اقلیمی و منابع آبی انجام میشود که این خود یکی از عوامل اصلی بحران آب محسوب میشود.
در نهایت، برای حل بحران آب باید به یک رویکرد جامع و سیستماتیک روی آورد. این رویکرد باید شامل همکاری بین نهادهای دولتی، خصوصی و جامعه مدنی باشد تا بتوانیم با همدلی و همکاری، راهکارهای مؤثری برای مدیریت منابع آبی پیدا کنیم. تنها در این صورت است که میتوانیم از بحران آب عبور کنیم و آیندهای پایدار برای نسلهای آینده بسازیم.
∎