اپل که همواره به‌عنوان یکی از کم‌سروصداترین غول‌های فناوری در حوزه‌ی معاملات بزرگ شناخته می‌شود، این روزها زیر ذره‌بین تحلیلگران و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. دلیل آن نیز اظهارات اخیر تیم کوک، مدیرعامل این شرکت، است که گفته درهای اپل به روی خرید و ادغام استارتاپ‌ها باز است؛ آن هم در زمانی که ارزش سهام این کمپانی طی سال ۲۰۲۵ حدود ۱۰ درصد افت کرده و نگرانی‌ها درباره عقب‌ماندگی اپل در رقابت هوش مصنوعی شدت گرفته است.

کوک در یک مصاحبه تأکید کرده:

«ما به دنبال شرکت‌هایی هستیم که بتوانند نقشه‌راه ما را سرعت ببخشند.»

این اظهارنظر باعث شد موجی از گمانه‌زنی‌ها در سیلیکون‌ولی ایجاد شود که اپل بالاخره می‌خواهد از لاک محافظه‌کاری خارج شود و به جمع شکارچیان بزرگ استارتاپ‌های AI بپیوندد.

اپل و سابقه خریدهای محتاطانه

اپل در حال حاضر بیش از ۱۳۳ میلیارد دلار وجه نقد در اختیار دارد، اما سابقه این شرکت نشان می‌دهد که ترجیح می‌دهد خریدهای کوچک انجام دهد. آخرین خرید بزرگ اپل به سال ۲۰۱۴ و تصاحب سه‌میلیارددلاری شرکت بیتس برمی‌گردد. از آن زمان، اپل بیشتر بر جذب استارتاپ‌های کوچک با فناوری‌های خاص تمرکز داشته است.

کارشناسان می‌گویند منطقی‌ترین مسیر برای اپل، خرید استارتاپ‌های فعال در حوزه‌هایی مانند تجربه کاربری، خلاقیت و رسانه است. نمونه‌هایی از این دسته عبارت‌اند از:

• Runway AI (ساخت محتوای مولد)

• Eleven Labs (تبدیل متن به گفتار پیشرفته)

• Pika AI (تولید ویدئو با هوش مصنوعی)

در مقابل، استارتاپ‌های سازمان‌محور نظیر Anthropic و Cohere چندان با اولویت‌های اپل هم‌راستا نیستند.

رؤیای از دست رفته به نام OpenAI

یکی از گزینه‌های ایده‌آل برای اپل، OpenAI بود. اما ارزش‌گذاری فعلی این شرکت که حدود ۵۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، هرگونه معامله را غیرواقعی کرده و این فرصت عملاً از دست رفته است.

پرپلکسیتی؛ کلید تحول جست‌وجو در اپل

در میان گزینه‌های بالقوه، Perplexity AI یکی از جذاب‌ترین نام‌هاست. این استارتاپ موتور جست‌وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی است که هنوز زیر پرچم یک غول فناوری خاص نرفته است. با توجه به فشار پرونده ضدانحصار وزارت دادگستری آمریکا بر گوگل، ممکن است اپل در آینده مجبور شود گوگل را به‌عنوان موتور جست‌وجوی پیش‌فرض Safari کنار بگذارد. در چنین سناریویی، پرپلکسیتی می‌تواند به‌عنوان جایگزینی قدرتمند وارد میدان شود و حتی سیری و اسپات‌لایت را متحول کند.

میسترال؛ مدل‌های زبان متن‌باز اروپایی

دیگر گزینه مهم، Mistral است. این شرکت اروپایی مدل‌های زبان بزرگ متن‌باز توسعه می‌دهد و به دلیل کمبود منابع سخت‌افزاری، مخصوصاً پردازنده‌های گرافیکی، نتوانسته با بازیگران سطح اول رقابت کند. همکاری یا خرید میسترال می‌تواند این محدودیت را برطرف کند و در مقابل، تیم متخصص و فناوری‌های آن به اپل اضافه شود.

انتخاب‌های خلاقانه‌تر

تحلیلگران چند نام دیگر را نیز مطرح می‌کنند:

• Oomii با فناوری اسکن شبکیه، می‌تواند قابلیت‌های هدست واقعیت ترکیبی Vision Pro را ارتقا دهد.

• Synthpop که در حوزه هوش مصنوعی سلامت و با تمرکز بر حریم خصوصی فعالیت می‌کند، با استراتژی HealthKit اپل همسو است.

• Thinking Machines Lab که توسط میرا موراتی (مدیر ارشد فناوری سابق OpenAI) تأسیس شده، یک آزمایشگاه نوآور است که شاید خرید آن منطقی نباشد، اما می‌تواند شریک استراتژیک اپل در بهبود سیری و شخصی‌سازی تجربه کاربری شود.

چرا اپل ناچار به خرید است؟

رقبای اپل در حوزه هوش مصنوعی – از مایکروسافت با سرمایه‌گذاری کلان در OpenAI گرفته تا گوگل با Gemini – به‌سرعت در حال پیشروی هستند. حتی آمازون و متا نیز میلیاردها دلار به شرکت‌های AI تزریق کرده‌اند. این در حالی است که اپل تاکنون بیشتر بر ارتقای سخت‌افزار و ویژگی‌های کوچک نرم‌افزاری تکیه کرده و در هوش مصنوعی مولد عقب مانده است.

به نظر می‌رسد برای جبران این عقب‌ماندگی، خرید یک یا چند استارتاپ کلیدی اجتناب‌ناپذیر باشد. آنچه روشن است، تیم کوک این بار در حرف و نه فقط در عمل، به وضوح سیگنال داده که اپل آماده حرکت است. حال باید دید این حرکت، خرید پرپلکسیتی خواهد بود، یا معامله‌ای غافلگیرکننده که مسیر AI را برای اپل بازتعریف کند.