فراتر از یک پنجره ساده

مرورگر‌های سنتی، مانند گوگل کروم، فایرفاکس یا سافاری، تا سال‌ها تنها نقش نمایش صفحات وب و دسترسی به اینترنت را ایفا می‌کردند اما با پیشرفت چشمگیر هوش مصنوعی، به‌ویژه در زمینه پردازش زبان طبیعی، یادگیری تقویتی و مدل‌های زبانی مولد (LLMs)، مرورگر‌های جدید وارد مرحله‌ای شده‌اند که از نقش «غیرفعال» به یک «کنش‌گر فعال» تبدیل می‌شوند.

در مرورگر‌های هوشمند، سیستم می‌تواند به‌صورت بلادرنگ محتوای صفحات را درک کند، آن را خلاصه کرده یا با توجه به زمینه و علایق کاربر، پیشنهاداتی دقیق ارائه دهد. برای مثال هنگام خواندن یک مقاله درباره سفر به ایتالیا، مرورگر نه‌تنها مقاله را خلاصه می‌کند، بلکه بلیط‌های پرواز، رستوران‌های پیشنهادی و مکان‌های اقامت را نیز به کاربر معرفی می‌کند.

محو شدن مرز بین جست‌و‌جو، تعامل و اقدام

در مدل جدید تعامل، سه مرحله سنتی یعنی «جست‌وجوی اطلاعات»، «پردازش و تصمیم‌گیری» و «اقدام نهایی»، همگی در یک پلتفرم و حتی در یک لحظه صورت می‌گیرند. دیگر نیازی نیست کاربر عبارتی را در موتور جست‌و‌جو وارد کند، نتایج را بررسی کند، سایت‌ها را باز کند و خودش تصمیم‌گیری کند. مرورگر هوشمند می‌تواند همه این فرآیند‌ها را یکپارچه انجام دهد. برای مثال، مرورگر Arc با ویژگی‌های AI-first خود یا مرورگر پرپلکسیتی با قابلیت پاسخ‌گویی مکالمه‌محور به سؤالات پیچیده، در حال ارائه نسخه‌هایی اولیه از این تجربه هستند.

مایکروسافت نیز با ادغام کوپایلت در مرورگر اج، امکان خلاصه‌سازی صفحات، استخراج اطلاعات مهم و حتی نوشتن ایمیل یا تولید متن را فراهم کرده است. گوگل نیز با پروژه جمینای در حال افزودن لایه‌های هوش مصنوعی مولد به مرورگر کروم است. هم‌چنین شرکت‌های نوظهوری مانند ربیت و بریولی، مرورگر‌هایی را توسعه می‌دهند که تماماً مبتنی بر گفت‌و‌گو با هوش مصنوعی طراحی شده‌اند.

فرصت‌ها و چالش‌های این تحول

این فناوری نوظهور، ظرفیت آن را دارد که تعامل با اینترنت را سریع‌تر، دقیق‌تر و شخصی‌تر از همیشه کند. کاربران می‌توانند در زمان خود صرفه‌جویی کنند، تجربه‌ی بدون اصطکاک از وب داشته باشند و حتی از پیچیدگی اطلاعات رهایی یابند. این مرورگر‌ها می‌توانند دستیار‌هایی باشند برای دانش‌آموزان، پژوهشگران، پزشکان و هر کسی که با اطلاعات در وب سر و کار دارد اما در کنار این فرصت‌ها، چالش‌هایی جدی نیز وجود دارد:

اعتماد و شفافیت

وقتی مرورگر به‌جای کاربر تصمیم می‌گیرد یا اطلاعات را فیلتر می‌کند، نیاز به شفافیت در نحوه عملکرد الگوریتم‌ها بسیار حیاتی است. چه داده‌هایی تحلیل می‌شود؟ چه منابعی معتبر شناخته می‌شوند؟ آیا اولویت‌های تجاری بر تصمیم‌گیری تأثیر دارند؟

حریم خصوصی و امنیت اطلاعات

مرورگر‌های هوشمند برای تحلیل رفتار کاربران، نیاز به داده‌های زیادی دارند. حفظ حریم خصوصی کاربران و جلوگیری از سوءاستفاده از داده‌ها، چالش بزرگی خواهد بود.

مدل‌های اقتصادی پایدار

بسیاری از سرویس‌های وب رایگان هستند و بر پایه تبلیغات عمل می‌کنند. مرورگر‌های هوشمند، اگر قرار باشد خدماتی پیشرفته ارائه دهند، باید مدلی اقتصادی داشته باشند که هم سودآور باشد و هم تجربه کاربر را مخدوش نکند. آیا کاربران حاضرند برای چنین خدماتی اشتراک پرداخت کنند؟ یا الگوریتم‌های تبلیغاتی باید دچار تحول شوند؟

تحلیل روند‌های موجود نشان می‌دهد که در پنج سال آینده، مرورگر‌های هوشمند می‌توانند به پلتفرم غالب تعامل با اینترنت تبدیل شوند. همان‌گونه که تلفن هوشمند مفهوم تلفن را بازتعریف کرد، این مرورگر‌ها نیز می‌توانند نقش «رابط هوشمند بین انسان و وب» را بر عهده بگیرند. در این چشم‌انداز، وب نه‌تنها محل جست‌وجوی اطلاعات، بلکه بستر گفت‌و‌گو، انجام کار و تصمیم‌گیری خواهد بود. مرورگر‌ها نه‌فقط ابزار، بلکه هم‌نشینان دیجیتال ما خواهند بود.

منبع: برنا