این تحقیق که نتایج آن در نشریه دیلی‌میل منتشر شده، روی ۴۰ فرد سالم در بازه سنی ۲۰ تا ۵۸ سال که مصرف متوسط کافئین داشتند، انجام شد. شرکت‌کنندگان به مدت دو شب در یک آزمایشگاه خواب تحت نظر قرار گرفتند:

–  یک شب پس از مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین (معادل دو فنجان قهوه)

–  و شب دیگر پس از مصرف دارونما (بدون آگاهی شرکت‌کنندگان یا محققان از نوع ماده مصرفی در هر مرحله)

با استفاده از دستگاه الکتروانسفالوگرام (EEG)، محققان دریافتند که کافئین الگوی فعالیت مغز را در مرحله خواب غیر REM – که مسئول استراحت عمیق و ترمیم بدن است – تغییر می‌دهد.

یافته‌های کلیدی

مصرف کافئین در بعدازظهر منجر به خواب سطحی‌تر و با کیفیت ترمیمی پایین‌تر شد. سیگنال‌های مغزی افراد تحت تأثیر کافئین، تصادفی‌تر و یکنواخت‌تر ظاهر شد، که نشان‌دهنده انتقال مغز به حالت “برانگیختگی بحرانی” (حالتی بین خواب و بیداری) است.

بزرگسالان جوان‌تر (۲۰ تا ۲۷ سال) در مقایسه با گروه‌های سنی بالاتر، در مرحله خواب REM تأثیرپذیری بیشتری از کافئین نشان دادند. به نظر می‌رسد این تفاوت ناشی از کاهش گیرنده‌های آدنوزین (ماده القاکننده خواب که کافئین آن را مهار می‌کند) با افزایش سن باشد.

نتیجه‌گیری و توصیه‌ها

اگرچه کافئین به‌طور کامل مانع به‌خواب‌رفتن نمی‌شود، اما ساختار خواب را مختل کرده و از اثربخشی استراحت شبانه می‌کاهد. این تأثیرات به‌ویژه در خواب غیر REM – فارغ از سن افراد – مشهود بود.

هرچند این مطالعه بر روی افراد سالم انجام شده و ممکن است نتایج آن به‌طور کامل به بیماران مبتلا به اختلالات عصبی تعمیم داده نشود، اما تأثیرات نامحسوس کافئین عصرگاهی بر خواب را به‌وضوح نشان می‌دهد. تحقیقات پیشین نیز حاکی از آن است که ۹۰ درصد افراد با مشکلات خواب دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که این اختلالات با بیماری‌های مزمنی مانند سکته مغزی، سرطان و نارسایی‌های قلبی مرتبط هستند.

برای حفظ کیفیت خواب و سلامت بلندمدت مغز و بدن، بهتر است مصرف کافئین پس از ساعت ظهر محدود شود.