به‌احتمال زیاد شما فقط وقتی که فیلمی علمی تخیلی تماشا می‌کنید به سیارک‌ها فکر می‌کنید و یا وقتی در اخبار می‌شنوید که یکی از آن‌ها قرار است با کره زمین برخورد کند. اما در سطح جهان، چندین سازمان مختلف وجود دارند که دائماً در حال رصد و بررسی سیارک‌ها هستند. دلایل زیادی برای این کار وجود دارد.
سیارک‌ها اجرامی سنگی هستند از مراحل ساخت منظومه شمسی، که از ۴.۶میلیارد سال پیش به‌جا مانده‌اند. بیش از یک میلیون سیارک شناخته‌شده وجود دارند و بیشتر آن‌ها در کمربند اصلی سیارک‌ها قرار دارند و در مداری که بین مریخ و مشتری است به دور خورشید می‌چرخند.
اما آن‌طور که مونیکا گریدی، استاد بازنشسته علوم سیارات و فضا در اوپن یونیورسیتی بریتانیا توضیح می‌دهد، بعضی از سیارک‌ها نزدیک به کره زمین حرکت می‌کنند و می‌توانند به ما در به دست آوردن اطلاعات در مورد منشا حیات کمک کنند.
او می‌گوید: «بعضی از این سیارک‌ها ترکیبات آلی زیادی در خود دارند که می‌توانند بلوک‌های سازنده حیات باشند. یک فرضیه این است که حیات تنها به این دلیل روی زمین شکل گرفته است که مواد تشکیل‌دهنده حیات توسط سیارک‌ها به زمین آورده شده‌اند.»
با اینکه بیشتر سیارک‌ها خطری ندارند و بی‌هیچ مشکلی از کنار کره زمین عبور می‌کنند، بعضی از آن‌ها نیاز به توجه بیشتری دارند.
آگاتا روزک، پژوهشگر دانشکده فیزیک و نجوم دانشگاه ادینبرا، می‌گوید: «اجرامی که به کره زمین نزدیک می‌شوند، توجه زیادی به خوب جلب می‌کنند. آن‌ها به‌دقت مورد بررسی قرار می‌گیرند تا احتمال برخورد آن‌ها با کره زمین رد شود و یا تخمین زده شود، در صورت برخورد، چه تأثیری بر زمین خواهند داشت.»
در میان سیارک ، نگرانی کمتری در مورد سیارک‌های بزرگ وجود دارد.
خانم روزک توضیح می‌دهد: «ما دقیقاً می‌دانیم آن‌ها کجا هستند و به کجا می‌روند. درک خوبی از قوانین حاکم بر حرکت آن‌ها داریم و راحت‌تر می‌توانیم رفتارهای غیرعادی آن‌ها را تشخیص دهیم و مطالعه کنیم. اما سیارک‌های کوچک و ناشناخته مدتی زمان لازم دارند تا بتوانیم مدارشان را مشخص کنیم و در این فاصله می‌توانند موجب نگرانی شوند.»
با توجه به این مسئله، در اینجا به سه سیارکی می‌پردازیم که هم‌اکنون توسط دانشمندان در حال رصد شدن هستند و سیارک دیگری که آن‌قدر مهم است که ناسا یک مأموریت فضایی برای مطالعه آن آغاز کرده است.
۱. آپوفیس
ناسا اعلام کرد سیارک آپوفیس تا قرن آینده دیگر تهدیدی برای زمین نخواهد بود
نام این سیارک از نام یکی از خدایان مصری که خدای هرج‌ومرج و ویرانی است گرفته شده است. این سیارک در سال ۲۰۰۴ کشف شد.
ابتدا به نظر می‌رسید احتمال بسیار کمی در مورد خطر برخورد آن با زمین وجود دارد اما بعد ناسا اعلام کرد که با اطمینان می‌تواند تأیید کند حداقل برای ۱۰۰ سال آینده خطری از جانب آپوفیس کره زمین را تهدید نمی‌کند.
خانم روزک می‌گوید: «در حال حاضر می‌دانیم که این سیارک در ۱۳ آوریل ۲۰۲۹ بدون آسیبی از کنار کره زمین عبور خواهد کرد.»
«این سیارک از زمانی که کشف شد، موضوع پروژه‌های رصد گسترده‌ای بود. این سیارک از فاصله بسیار نزدیک به ماهواره‌هایی که با سرعت یکسان با حرکت وضعی زمین، حرکت می‌کنند عبور خواهد کرد. ما گمان می‌کنیم نزدیک شدن به زمین ممکن است موجب کشیده شدن سیارک شود و شکل آن را تغییر دهد.»
به گفته ناسا، گرانش زمین چنان کششی ایجاد می‌کند که می‌تواند مدار آپوفیس به دور خورشید را تغییر دهد و حتی ممکن است موجب رانش‌های کوچک در سطح این سیارک شود.
این سیارک بزرگ ۳۴۰ متر قطر دارد که تقریباً برابر است با طول سه زمین فوتبال و قرار است از فاصله ۳۲۰۰۰ کیلومتر کره زمین عبور کند. آن‌قدر نزدیک که با چشم غیرمسلح قابل دیدن است.
۲. وای‌آر۴-۲۰۲۴
این تصاویر کشف سیارک وای‌آر۴-۲۰۲۴ را نشان می‌دهند
ناسا تخمین می‌زند که اندازه این سیارک ۶۷-۵۳ متر است که حدوداً به‌اندازه یک ساختمان ۱۵ طبقه است. این سیارک در سال ۲۰۲۴ کشف شد و خبر کشف آن در صدر خبرهای سراسر جهان قرار گرفت خصوصاً وقتی به نظر دانشمندان چنین رسید که به‌احتمال خیلی کم، ممکن است در سال ۲۰۳۲ با کره زمین برخورد کند.
محققان حتی احتمال برخورد آن با زمین را یک در ۳۲ تخمین زده بودند که البته بعداً توسط ناسا رد شد. گردی می‌گوید: «یکی از چالش‌هایی که در رصد کردن سیارک‌های پیش می‌آید تخمین و تصمیم‌گیری در مورد احتمال برخورد آن با زمین است.»
«ما باید پیوسته حرکت آن را رصد کنیم تا بتوانیم تصویر دقیقی از مدار آن و اینکه چه مسیری خواهد داشت، پیدا کنیم.»
هنوز احتمالی نزدیک به ۳.۸ درصد وجود دارد که وای‌آر۴-۲۰۲۴ با کره ماه برخورد خواهد کرد اما ناسا اضافه می‌کند که حتی اگر چنین برخوردی صورت بگیرد، این برخورد مدار ماهواره طبیعی ما را تغییر نخواهد داد.
۳. دیدیموس و دیمورفوس
این تصویرسازی نشان می‌دهد که فضاپیمای ناسا قبل از برخورد برنامه‌ریزی‌شده به دیمورفوس به آن نزدیک می‌شود
دیدیموس در زبان یونانی به معنی دوقلو است و دیمورفوس قمر کوچکی است که به دور آن می‌چرخد. هیچ کدام آن‌ها تهدیدی برای کره زمین محسوب نمی‌شوند اما نسبتاً از نزدیکی آن عبور خواهند کرد.
در سال ۲۰۲۲، این دو سیارک برای آزمایش یکی از پروژه‌های ناسا مورد هدف یک کاوشگر قرار گرفتند که به سمت آن‌ها فرستاده شد. کاوشگر در این مأموریت نابود شد. ایده و هدف از این آزمایش این بود که ببینند آیا می‌توان سیارک‌هایی که کره زمین را تهدید می‌کنند با فرستادن یک شی که به آن‌ها ضربه وارد می‌کند کمی از مسیرشان منحرف کرد تا به زمین برخورد نکنند.
آن‌ها دیدیموس و دیمورفوس را بعد از مطالعه و با دقت زیاد برای آزمایش این ایده انتخاب کردند. هیچ یک از این دو در مسیر برخورد به زمین نبودند و برخورد کاوشگر و تغییر جزئی مدار خطر برخورد آن‌ها با زمین را بیشتر نکرده است.
روزک می‌گوید: «این مأموریت، مدار دیمورفوس که قمر دیدیموس است را کمی تغییر داد. این اولین مأموریت دفاع فضایی ازاین‌دست بود که در فضا انجام شد و توانست مدار دیمورفوس به دور دیدیموس را به شکل جزیی تغییر دهد.»
این تغییر ابتدا بر اساس داده‌های مشاهده از زمین اندازه‌گیری شد. ما همچنان و قبل از مأموریت هرا به رصد کردن آن ادامه خواهیم داد. در مأموریت هرا قرار است تأثیر این آزمایش و نتیجه برخورد کاوشگر از نزدیک مورد بررسی قرار بگیرد.»
۴. سایکی
سیارک سایکی (که از آن تصویرسازی شده) از ما دور است، اما ساختارش توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است
ناسا سایکی را یکی از «جالب‌توجه‌ترین اجرام آسمانی در کمربند سیارک‌ها» توصیف کرده است. این سیارک در سال ۱۸۵۲ کشف شده است. نام آن برگرفته از نام الهه یونانی روح است.
سایکی از کره زمین بسیار دور است و بین مشتری و مریخ به دور خورشید می‌چرخد و چنین تصور می‌شود که از سنگ و فلزات تشکیل شده است.
دانشمندان فکر می‌کنند فلز موجود در آن از هسته خرده سیاره آمده است که واحد سازنده سیاره‌ها است. مطالعه این فلزات می‌تواند دانسته‌های فراوانی در مورد اینکه هسته کره زمین و هسته دیگر سیاره چگونه شکل‌گرفته‌اند، در اختیار ما قرار دهد.
کشف‌های جدید
اوایل این ماه، رصدخانه ورا روبین اعلام کرد تلسکوپ جدید آن‌ها توانسته ۲۰۰۰ سیارک جدید و هفت جرم آسمانی را در نزدیک کره زمین در عرض ۱۰ ساعت تشخیص دهد.
به‌طور متوسط، هرسال حدود ۲۰۰۰۰ سیارک توسط رصدخانه‌های مختلف واقع در زمین و همین‌طور رصدخانه‌های فضایی کشف می‌شوند.
پروفسور گریدی می‌گوید: «اگر می‌خواهید از کل آسمان شب نقشه‌برداری کنید، باید میدان دید فوق‌العاده وسیعی داشته باشید. تلسکوپ رصدخانه ورا روبین می‌تواند این حوزه دید بسیار وسیع را فراهم کند.»
این رصدخانه می‌گوید انتظار دارد در سال اول پروژه‌اش میلیون‌ها سیارک جدید کشف کند. به‌این‌ترتیب دانشمندان باید سیارک‌های بیشتری را رصد کنند و با این کار از بسیاری از نادانسته‌های منظومه شمسی رمزگشایی خواهند کرد.
منبع: بی بی سی
source