تلسکوپ فضایی جیمز وب، بار دیگر با کشفی شگفت‌انگیز، جامعه علمی را در بهت فروبرد. دانشمندان کهکشانی مارپیچی را در فاصله‌ای دوردست رصد کرده‌اند که قدمت آن به تنها ۱.۵ میلیارد سال پس از مهبانگ (بیگ بنگ) می‌رسد. این کهکشان برخلاف انتظار، ساختاری منظم و بازوهای مارپیچی کاملاً مشخص دارد؛ ویژگی که معمولاً در کهکشان‌های بسیار جوان‌تر دیده می‌شود. اما چگونه چنین کهکشانی در آغازین دوران کیهان شکل‌گرفته است؟ این کشف چالش بزرگی برای نظریات فعلی درباره تکامل کهکشان‌ها ایجاد کرده است.

کشف کهکشانی که نباید وجود داشته باشد!

کهکشان تازه کشف‌شده با نام A2744-GDSp-z4 در فاصله‌ای قرار دارد که نور آن بیش از ۱۲ میلیارد سال در سفر بوده تا به ما برسد. معمولاً کهکشان‌های این دوره از کیهان به شکل توده‌های نامنظم و آشفته ظاهر می‌شوند، اما A2744-GDSp-z4 دارای ساختاری کاملاً منظم و بازوهای مارپیچی است؛ پدیده‌ای که تاکنون در چنین فاصله‌ای مشاهده نشده بود.

 

نور کهکشان و رمزگشایی از قدمت آن

به گزارش سایت Livescience دانشمندان برای تعیین قدمت کهکشان‌ها از پدیده‌ای به نام “انتقال‌به‌سرخ” (Redshift) استفاده می‌کنند. در این پدیده، نور کهکشان‌های دوردست به دلیل انبساط کیهان به طول‌موج‌های بلندتر و مایل به قرمز تغییر می‌کند. کهکشان A2744-GDSp-z4 دارای مقدار انتقال‌به‌سرخ ۴.۰۳ است که نشان می‌دهد این کهکشان زمانی شکل گرفته که کیهان تنها ۱.۵ میلیارد سال عمر داشته است.

چگونه این کهکشان عظیم در چنین مدت کوتاهی شکل گرفت؟

کهکشان‌های مارپیچی معمولاً در دوره‌های بعدی کیهان و طی میلیاردها سال تکامل پیدا می‌کنند. اما A2744-GDSp-z4 به‌سرعت جرمی معادل ۱۰ میلیارد برابر خورشید را در خود جمع کرده و ساختاری پیچیده ایجاد کرده است. این موضوع نظریات موجود درباره شکل‌گیری کهکشان‌ها را به چالش می‌کشد.

نقش نوارهای ستاره‌ای و احتمال برخورد کهکشانی

یکی از توضیحات احتمالی برای شکل‌گیری این کهکشان، حضور یک “نوار ستاره‌ای” (Bar Structure) در مرکز آن است. این نوارهای گازی می‌توانند جریان‌های ماده را به مرکز کهکشان هدایت و روند تشکیل ستارگان را تسریع کنند.

نظریه دیگری نیز مطرح است که این کهکشان ممکن است بر اثر ادغام دو کهکشان کوچک‌تر شکل‌گرفته باشد، اما ساختار منظم آن باعث شده این فرضیه کمتر محتمل به نظر برسد.

بازنویسی تاریخ کیهان‌شناسی؟

این کشف جدید دانشمندان را وادار کرده تا مدل‌های موجود در مورد شکل‌گیری کهکشان‌ها را بازنگری کنند. آیا کهکشان‌های مارپیچی زودتر از آنچه تصور می‌شد تشکیل شده‌اند؟ آیا قوانین جدیدی بر شکل‌گیری ساختارهای کیهانی حاکم است که هنوز از آن بی‌اطلاعیم؟ تحقیقات بیشتر بر این کهکشان می‌تواند پاسخ‌هایی جدید به این پرسش‌های بزرگ ارائه دهد و درک ما از کیهان اولیه را دگرگون کند.

منبع: همشهری آنلاین