حسین اکبری سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه عصر امروز یکشنبه ۱۸ آذر در گفت‌وگویی تلویزیونی اظهارداشت: در شب گذشته هیئت دولت سوریه تشکیل جلسه داد و تصمیم گرفت که هیچ مقاومتی در پایتخت صورت نگیرد بلکه به صورت رسمی کل دولت و حکومت و بخش‌های مختلف را واگذار کنند و این را طی بیانیه‌ای که نخست وزیر اعلام کرد به اطلاع مردم و در واقع نیروهای مسلح رساند.
وی با بیان اینکه حرکتی که شروع شد بعد از سقوط حلب قابل پیش‌بینی بود،‌ گفت: بعد از ظهر بود که نیروهای مسلحی که از سمت شمال وارد شدند. همکاران من هم تا ۱۱ شب در دمشق بودند و سفارت را ترک کردند و بعضی از آنها شاید بامداد از مرز سوریه خارج شدند.
سفارت ایران در دمشق مورد تعرض واقع شد و آسیب دید
سفیر ایران در سوریه تصریح کرد: تقریباً هیچ یک از همکاران ما از دستگاه‌های مختلف جمهوری اسلامی آنجا حضور نداشتند و اقدامات لازم و تدابیر لازم پیش‌بینی شده بود. سفارت جمهوری اسلامی ایران امروز مورد تعرض واقع شد و آسیب دید و این برخلاف قوانین بین‌المللی است.
اکبری افزود: از بعد از سقوط حمص ارتش سوریه در هیچ کجا نه تنها مقاومت نکرد بلکه مردم هم مقاومت نکردند و به این نتیجه رسیدند که به هر حال باید شرایط رو به طور مسالمت آمیز به اصطلاح به خودشان واگذار بکنند.
وی با بیان اینکه جرم بشار اسد این بود که در جبهه و محور مقاومت بود، ادامه داد: الان در واقع یک جریان در سوریه نیست، در دل این جریان‌های متعددی وجود دارد که بعضاً افراد تند و افراطی هستند. البته اینها با داعش متفاوت‌اند و مثل داعش نیستند قطعاً چون با داعش هم در دوران گذشته می‌جنگیدند و با هم اختلافات فکری و فقهی دارند.
سفیر ایران در سوریه تصریح کرد: این افراد وقتی مستقر بشوند و کشور را به دست بگیرند طبیعتاً به عنوان کسانی که صاحبان این سرزمین هستند میتوانند برای همسایه‌های پیرامونی سوریه تهدید جدی هم باشند.
اکبری: وضعیت فعلی صف‌بندی پیچیده‌ای میان نیروهای شمال و جنوب ایجاد کرده که می‌تواند به میدان درگیری میان برخی کشورهای اسلامی و عربی با ترکیه بدل شود.
وضعیت جدید در سوریه برای رژیم صهیونیستی بدون خطر نیست
وی بیان کرد: رژیم صهیونیستی در حال حاضر اظهار خرسندی می‌کند از اینکه توانسته است یکی از دشمنان یا دشمنان خود را حذف کند و این اقدام را به‌عنوان یک امتیاز در شرایط بحرانی کنونی، خصوصاً توسط شخص بنیامین نتانیاهو، مطرح می‌کند. او می‌خواهد این موفقیت را به نام خود ثبت کرده و نشان دهد که در پشت این حادثه، اقدامی بزرگ انجام داده است.
سفیر ایران در سوریه افزود: با این حال، نگرانی مضاعفی نیز وجود دارد، اگر این نیروها در منطقه مستقر شوند و قدرت یابند، قطعاً می‌توانند تهدیدی جدی و مضاعف علیه رژیم صهیونیستی باشند. به همین دلیل، این رژیم اقدامات پیشگیرانه‌ای را در دستور کار خود قرار داده است.
اکبری گفت: در عین حال، خود رژیم نیز اذعان دارد که این وضعیت، هرچند فرصتی برای آن‌ها فراهم کرده است، اما بدون خطر نیست. دلیل این نگرانی آن است که مشخص نیست این جریان‌ها به‌زودی بتوانند در سوریه یک حکومت مرکزی مقتدر و منضبط ایجاد کنند.
وی بیان کرد: علاوه بر این، تنوع جریان‌ها و طیف‌های مختلف، از نظر فکری، قومیتی و حضور اتباع کشورهای مختلف در منطقه، شرایط را پیچیده‌تر کرده است. هر یک از این گروه‌ها ممکن است خارج از کنترل دولت مرکزی اقداماتی انجام دهند که می‌تواند تهدیدی مستقیم علیه کشورهای همسایه و حتی کشورهای عربی و اسلامی خارج از منطقه محسوب شود.
سفیر ایران در سوریه اظهارکرد: از سوی دیگر، در حالی که نیروهای مسلح از سمت شمال حرکت می‌کنند، جریان‌هایی مانند کُردها و نیروهای «قسد» نیز از سمت جنوب و شرق به‌سمت منطقه پیشروی دارند. این دو جریان اساساً هیچ نقطه اشتراکی با یکدیگر ندارند و احتمال می‌رود که در آینده به تهدیدی برای یکدیگر تبدیل شوند.
اکبری عنوان داشت: این وضعیت، صف‌بندی پیچیده‌ای میان نیروهای شمال و جنوب ایجاد کرده که می‌تواند به میدان درگیری میان برخی کشورهای اسلامی و عربی با ترکیه بدل شود. به نظر می‌رسد این اختلافات در آینده نیز به‌سادگی حل نخواهد شد.
تصمیم سوریه عاقلانه بود و از ریختن خون و تخریب اماکن جلوگیری کرد
وی ادامه داد: همچنین، وجود جریان‌ها و طیف‌های فکری مختلف می‌تواند موجب واگرایی در انسجام دولت مرکزی شود. هر یک از این بخش‌های واگرا نیز ممکن است در موقعیت خود، تهدیدی فراتر از مرزهای منطقه‌ای یا حتی بین‌المللی ایجاد کنند.
سفیر ایران در سوریه اظهارکرد: به نظر من سوریه تصمیم عاقلانه گرفت. وقتی ارتش نتواند مقاومت کند به طبع مردم هم نمی‌توانند مقاومت کنند. وقتی ارتش و مردم نتوانند مقاومت کنند بهتر است رها بکنند که از ریختن خون جلوگیری کنند و از تخریب اماکن و مراکز مختلف جلوگیری بکند.
اکبری گفت: هیئت دولت این تصمیم را در حالی گرفت که امکانات خوبی را در دمشق آماده کرده بودند ولی تحلیل آنها این بود که زندگی مردم آسیب می‌بیند. وقتی توان دفاعی نباشد دولت هم نمی‌تواند به تنهایی تصمیم دیگری بگیرد و می‌تواند هزینه مضاعفی را داشته باشد.
وی افزود: جریانی که اکنون وارد میدان شده و قصد حکومت دارد، با یک تغییر رویکرد جدی مواجه است. پیش‌تر با جریانی به نام داعش روبه‌رو بودیم که هدف اصلی‌اش تخریب، نابودی، انتقام‌گیری، قتل‌عام، و ایجاد وحشت بود، اما اکنون این جریان وارد مرحله جدیدی شده است. در این مرحله جدید، تصمیم گرفته است حکومت کند و طبیعتاً برای تحقق این هدف باید ابزارها و امکانات لازم را در دنیای امروز فراهم کند.
سفیر ایران در سوریه بیان داشت: برای درک بهتر این موضوع می‌توان به تجربه طالبان اشاره کرد که از یک طالبان قدیمی به یک طالبان جدید تحول یافت. بنابراین، پیش‌بینی من این بود که در این حادثه، سه گروه وارد میدان خواهند شد. گروه اول، جریان‌های اغتشاشگر هستند که هدفشان سرقت، تخریب، و غارت است. این گروه‌ها معمولاً زودتر از سایرین وارد عمل می‌شوند و در دمشق نیز اولین اقدام‌ها را انجام دادند.
اکبری افزود: گروه دوم، جریان‌های امنیتی هستند که توسط رژیم صهیونیستی هدایت می‌شوند. این جریان‌ها با ترور نخبگان، به آتش کشیدن کتابخانه‌ها و سایر جنایات تاریخی، از فضای آشوب بهره‌برداری کرده و اقدامات خود را انجام می‌دهند.
وی گفت: گروه سوم هم، جریانی است که قصد حکومت دارد. امروز بعدازظهر این جریان به دمشق رسید و اعلام کرد که یگانی نظامی بزرگ را در پایتخت مستقر کرده است تا امنیت مراکز دولتی و اماکن دیپلماتیک را تأمین کند. این اعلام حضور نشان می‌دهد که تا این لحظه آن‌ها در چنین موقعیتی حضور نداشته‌اند و این اقدام کاملاً در راستای پیش‌بینی‌هایمان بوده است.
نگرانی اصلی در خصوص وضعیت مردم سوریه است
سفیر ایران در سوریه عنوان کرد: از آنجا که این جریان تصمیم به حکومت گرفته است و تجربه‌های گذشته را نیز پشت سر گذاشته، بعید است که به اقلیت‌ها، حرم‌ها، یا مراکز دولتی حمله کند. چراکه این اماکن به نوعی سرمایه و دارایی آن‌ها محسوب می‌شود و هیچ حکومتی اموال خود را تخریب نمی‌کند، مگر گروه‌هایی که به دنبال شورش، اغتشاش، یا واکنش‌های هیجانی و احساسی هستند. متأسفانه، چنین رفتارهایی در برخی استان‌ها بیشتر مشاهده شده است، اما تدابیر لازم برای حفظ امکانات، ابزارها، افراد، و حتی اسناد و مدارک به موقع اندیشیده شده بود. به‌گونه‌ای که دیپلمات‌های ما توانستند تقریباً در نماز صبح از مرز سوریه عبور کنند، چرا که پیش‌بینی حوادث روز بعد (که همان امروز بود) کاملاً صورت گرفته بود.
اکبری بیان کرد: اگرچه برخی ساختمان‌ها از دست رفتند و جنایاتی رخ داد، اما جریان حاکم این اقدامات را به‌عنوان یک امتیاز برای خود نمی‌بیند. به نظر من، این جریان ناچار خواهد بود با این آشوب‌ها مقابله کند، اما این روند به‌سرعت به نتیجه نمی‌رسد. ما باید در آینده نیز شاهد چنین مسائلی باشیم.
وی با بیان اینکه نگرانی اصلی من وضعیت مردم سوریه است چرا که این مردم صاحبان اصلی سرزمین، حکومت، و آینده این جغرافیا هستند، گفت: با توجه به شرایط کنونی، تنوع اندیشه‌ها، و دخالت‌های متعدد کشورهای مختلف، خطر از دست رفتن امنیت در این جامعه وجود دارد. امنیت، یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های سوریه، حتی با وجود فشارهای اقتصادی، مشکلات معیشتی، و حملات مکرر رژیم صهیونیستی، همچنان برای مردم قابل‌لمس بود.
آمریکا بیش از ۱۲ سال است که مهم‌ترین مناطق اقتصادی سوریه را اشغال کرده است
سفیر ایران در سوریه تصریح کرد: بیم آن می‌رود که این دخالت‌ها و تعدد جریان‌ها، این نعمت را از جامعه سلب کند، امیدواریم خداوند کمک کند تا این مردم بتوانند از نعمت امنیت بهره‌مند شوند و بر مشکلات غلبه کنند.
اکبری عنوان کرد: بدون تردید، آمریکایی‌ها در هیچ نقطه‌ای از جهان بدون نقش‌آفرینی نیستند، با وجود اینکه مدعی هستند نقشی ندارند، بیش از ۱۲ سال است که مهم‌ترین مناطق اقتصادی سوریه که نیازهای اولیه مردم این کشور را تأمین می‌کنند، مانند منابع نفت، گاز، کشاورزی، و آب را اشغال کرده‌اند. آن‌ها این منابع را غارت کرده و از طریق قاچاق به فروش می‌رسانند، آیا مداخله‌ای آشکارتر از این قابل تصور است؟
وی گفت: تمام مشکلات و مصائب مردم سوریه، از جمله تنها داشتن ۲۴ ساعت برق در هفته و وضعیت اقتصادی نابسامان، ناشی از اشغال همین مناطق توسط آمریکا است. اگر آمریکایی‌ها همین امروز این مناطق را رها کنند، بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی سوریه برطرف خواهد شد. اینکه آمریکا همچنان مدعی عدم دخالت است، با این اقدامات در تضاد کامل قرار دارد.
سفیر ایران در سوریه بیان کرد: آمریکا علاوه بر اشغال این مناطق، دولت سوریه را تحریم کرده، آن را تحت فشارهای بین‌المللی قرار داده و به مخالفان این دولت نیز کمک‌های تسلیحاتی و تجهیزاتی ارائه داده است. اقدامات دیگری که بتواند مداخله بیشتری را نشان دهد، به سختی قابل تصور است.
اکبری ادامه داد: همچنین، آمریکا در حال حاضر به شدت نگران وضعیت منطقه است، چرا که منافع آن‌ها مستقیماً با منافع رژیم صهیونیستی گره خورده است. هرگونه تهدید علیه رژیم صهیونیستی به طور قطع برخلاف منافع آمریکا خواهد بود. به همین دلیل، آمریکایی‌ها دیگر هیچ دلیل موجهی برای ادامه اشغال این مناطق ندارند.
وی افزود: علاوه بر این، آمریکا جریاناتی را در منطقه ایجاد کرده و در حال انتقال حاکمیت به آن‌هاست، این حاکمیت احتمالاً با جریانی که امروز در دمشق بر سر کار آمده است، وارد اختلاف خواهد شد. این اختلافات می‌تواند به جنگ و درگیری داخلی تبدیل شود که تبعات سنگین اقتصادی و امنیتی برای سوریه به دنبال خواهد داشت و منشأ این فتنه‌ها و علت اصلی تمامی این مشکلات، به وضوح اقدامات آمریکا است.
اندیشه‌ محور مقاومت فراتر از مرزهای جغرافیایی عمل می‌کند
سفیر ایران در سوریه تصریح کرد: محور مقاومت، پیش از آنکه صرفاً یک مفهوم جغرافیایی باشد، یک اندیشه است. بدون شک جغرافیا اهمیت دارد، اما اندیشه‌ای که محور مقاومت بر آن استوار است، فراتر از مرزهای جغرافیایی عمل می‌کند. به‌عنوان مثال، یمن از نظر جغرافیایی به محور مقاومت متصل نیست، اما یکی از بازیگران مهم این محور به شمار می‌رود. همچنین، عراق نیز الزاماً ارتباط جغرافیایی مستقیمی با یمن ندارد، اما این بدان معنا نیست که محور مقاومت به دلیل نبود اتصال جغرافیایی، از قابلیت یا کارایی کمتری برخوردار است.
اکبری بیان کرد: امروز این اندیشه تبدیل به یک محور شده است و هر فرد یا کشوری که این اندیشه را بپذیرد و بر اساس آن عمل کند، در هر نقطه‌ای از جهان که باشد، بخشی از محور مقاومت محسوب می‌شود. برای نمونه، می‌توان به روسیه اشاره کرد که در سال‌های اخیر، با ایستادگی و حمایت از محور مقاومت، به‌نوعی عملکردی همسو با این محور داشته است. اگرچه ممکن است روسیه از نظر ایدئولوژیکی دقیقاً منطبق با محور مقاومت نباشد، اما عملکرد آن در مقابله با آمریکا و ایجاد پیوند طبیعی با این جریان، آن را به بخشی از این محور تبدیل کرده است، کشورهای متعددی در آمریکای لاتین نیز از این منظر قابل بررسی هستند.
وی گفت: به نظر من، هر کشوری که بخواهد استقلال خود را حفظ کند، به‌طور اجتناب‌ناپذیر با مخالفت آمریکا و رژیم صهیونیستی مواجه خواهد شد. چنین کشورهایی، اگر بر استقلال و عزت خود اصرار داشته باشند، ناگزیر به سمت محور مقاومت حرکت می‌کنند. زیرا در نهایت باید بین دو گزینه یکی را انتخاب کنند؛ یا استقلال و عزت خود را نادیده بگیرند و تابع باشند، یا با پیوستن به محور مقاومت، از ارزش‌ها و استقلال خود دفاع کنند.
سفیر ایران در سوریه تصریح کرد: رژیم صهیونیستی نگران این است که چون این جریانات ممکن است غیر قابل کنترل باشند از فرصت جغرافیایی سوریه علیه آنها استفاده کند. از طرف دیگر رژیم به نوعی برای اینکه یک امتیاز موقت کسب کند می‌خواهد توافق ۱۹۷۴ را لغو اعلام کند.
هر ملتی که در مقابل زورگویی‌های آمریکا ایستادگی کند حتماً هم‌پیمان ما است
اکبری بیان کرد: ما معتقدیم که هر کسی که واقعاً در مقابل ظلم ایستادگی کند مخصوصاً جنایاتی که رژیم صهیونیستی انجام میدهد هم پیمان بدیهی و طبیعی ما است. ما به حاکمیت سوریه احترام می‌گذاریم به حاکمیت ملت‌ها در همه جای دنیا احترام می‌گذاریم ولو اینکه آنها تصمیمی بگیرند که مغایر نظر ما باشند، ما اصراری نداریم که حتماً همه مثل ما فکر کنند.
وی بیان کرد: هر ملتی که در دنیا واقعاً بخواهد در مقابل رژیم صهیونیستی بایستد و از ملت فلسطین دفاع کند و در مقابل زورگویی‌های آمریکا ایستادگی کند حتماً او هم پیمان ما است. آمریکایی ها نمیتوانند اهدافی را که در سوریه فکر می‌کنند که مقدمه مثلاً خاورمیانه جدید باشد محقق کنند. تصور می‌کنم تحولات منطقه خارج از کنترل انها خواهد بود و میتواند یک اختلال جدی را در اهداف راهبردی آنها ایجاد کند.
سفیر ایران در سوریه گفت: به نظر من، با توجه به شرایطی که در سوریه به وجود آمده است، مردم این کشور باید بتوانند نقشی محوری و تعیین‌کننده در آینده خود ایفا کنند. اگر نقش مردم سوریه برجسته شود و حضور مؤثری در صحنه داشته باشند، بدون شک قادر خواهند بود تصمیم‌های مناسب و مفیدی برای آینده کشور خود اتخاذ کنند.
اکبری عنوان کرد: اما اگر مردم سوریه نتوانند نقش اصلی و محوری را در تعیین سرنوشت خود ایفا کنند، احتمالاً با توطئه‌ها و دخالت‌های خارجی مواجه خواهند شد. در چنین شرایطی، متأسفانه نمی‌توان آینده‌ای روشن و امیدوارکننده برای سوریه پیش‌بینی کرد.
وی گفت: در هر کشوری بخواهد تجزیه انجام بشود باید مولفه‌های تجزیه وجود داشته باشد. به نظر من این برای سوریه خیلی محتمل نیست. اما قطعاً سوریه به میدان نبرد برخی از کشورهای اسلامی و حتی بعضی از کشورهای غربی و کشورهای غیر اسلامی و حتی اسرائیل خواهد شد. سفیر ایران در سوریه در پایان خاطرنشان کرد: با وجود طیف ها، افکار و اندیشه های مختلفی که در بین مسلحین هست میتواند یک عامل و یکی از متغیرهای دیگر برای ایجاد ناامنی باشد.