OKR یک مدل هدفگذاری است. اگر بهدنبال این هستید که فعالیتهای کسبوکار یا شرکت خود را بهینه کرده و پروژههای آن را بهتر و دقیقتر پیش ببرید، نیازمند این هستید که هدفگذاری کنید. هدفگذاری به کسبوکار کمک ویژهای کرده و در راهاندازی پروژههای مختلف به شما کمک میکند.
مدلهای مختلفی از هدفگذاری وجود دارد که یکی از مهمترین آنها اهداف و نتایج کلیدی هستند. شما این قابلیت را دارید که با بهرهگیری از این مدل، برای رسیدن به نتیجه موردنظر اقدامهایی ضروری را انجام دهید. همراه ما باشید تا در ادامه این مطلب آموزشی بهطورکامل این مدل و اهمیت پیادهسازی آن را باهم بررسی کنیم.
OKR به چه معنا است؟
در پاسخ به این سوال که OKR به چه معنا است باید گفت که این لغت مخفف عبارت Objectives and Key Results است. این عبارت به معنای اهداف و نتایج کلیدی بوده و برای هدفگذاری بسیار مهم و ضروری است. در این مدل روشهایی برای تعریفکردن و پیگیری اهداف و حتی ارزیابی نتایج بهصورت فصلی وجود دارد.
ویژگیهای Objective
همانطور که در بخش قبلی گفتیم، مدل اهداف و نتایج کلیدی از دو بخش تشکیل شده است. یکی از این بخشها اهداف یا همان Objectives است. ویژگیهایی در این بخش وجود دارد که باید آنها را در نظر داشته باشید. مهمترین این ویژگیها عبارتاند از:
- اهداف قابلدستیابی برای سازمانها
- دارای ماهیت ذهنی و کیفی
- تعریفشده بهصورت جاهطلبانه طوری که تعریفکنندگان احساس ناراحتی کنند
- بین 3 تا 5 هدف کوتاهمدت برای هر فرد در مدت 3 ماه
ویژگیهای Key Results
بخش دیگری که در مدل OKR وجود دارد، بخش نتایج کلیدی یا همان Key Results است. در این بخش نیز همانند بخش قبلی ویژگیهایی وجود دارد که آشنایی با آنها درک شما از مدل را بهتر میکند. مهمترین ویژگیهایی که باید در اهداف کلیدی وجود داشته باشند عبارتاند از:
- ساختاری بهصورت واقعی، مشخص و قابلاندازهگیری
- قابلیت ارائه نحوه دستیابی به اهداف
- نشاندهنده میزان دستیابی به اهداف
- وجود 3 الی 4 نتیجه کلیدی برای دسترسی به هرکدام از اهداف
- قابلیت نمرهدهی بهصورت ساده با کمک اعداد مانند گوگل
اهداف در OKR
در بخشهای قبلی ویژگیهایی که برای اهداف در مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود داشت را بررسی کردیم. حال بهتر است کمی بیشتر دررابطهبا این بخش توضیح دهیم. باید گفت که هدف در این مدل قوانین واضحی است که برای افراد تعیین میشود.
در واقع این مورد در پاسخ به این سوال که به کجا باید بروم؟ نیز هست. هدفها مقصد شما برای پیشرفت را مشخص کرده و تا حدود بسیار زیادی شما را برای رسیدن به آنها کمک میکنند. نمونههای گوناگونی در آن وجود دارد که بررسی آنها درک شما را بهتر میکند.
نمونههایی برای اهداف یا Objectives در OKR
باید گفت که نمونههای بسیار مختلفی برای Objectives وجود دارد. در مدل اهداف و نتایج کلیدی استفادههای گوناگونی از هدفهای مختلفشده که از مهمترین آنها باید به موارد زیر اشارهای کلی و سریع بکنیم:
- افزایش شهرت بهعنوان یک نوآور
- دستپیداکردن به سود بیشتر نسبت به سالهای گذشته در شرکت
- انتشار اپلیکیشنهای کاربردی برای گوشیهای آیفون و اندروید
- ساخت موشکهای ماهواره بر برای اهداف بینالمللی
- دستیابی به پوزیشنهای بالا رتبه در شرکتهای حرفهای و بزرگ
- و کلی اهداف دیگر…
نتایج کلیدی در OKR
جزء دیگری که برای مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود دارد، Key Results یا همان نتیجههای اساسی و مهم هستند. اگر بخواهیم کمی بیشتر شما را با این مورد آشنا کنیم باید بگوییم که این مورد در پاسخ به سوال چگونه بفهمیم به هدف نزدیک شدهایم؟ بیان میشود.
در واقع نتیجههای کلیدی ابزارهایی مهم هستند که بهصورت سنجشی بوده و با معیارهای شروع و پایان، پروسه رسیدن به هدف را برای شما میسنجند. با بررسی این نتایج میفهمیم که روند نزدیکشدن ما به هدف چگونه بوده و چطور پروسه را طی میکنیم.
نمونههایی برای نتایج کلیدی یا Key Results در OKR
اگر بخواهیم شما را بیشتر با Key Results در مدل اهداف و نتایج کلیدی آشنا کنیم، بهتر است برخی از نمونهها را برای آن بیان کنیم. نمونههای مختلفی از این مورد وجود دارند که از بهترین آنها باید به موارد زیر اشاره کرد:
- در تستهای اخیر انجامشده روی موتور، به موفقیت 98درصدی رسیدیم.
- ارزش حدود 10درصد از سهام شرکت به 150میلیون تومان رسید.
- اپلیکیشن مد نظر به 10میلیون نصب در پلتفرم کافه بازار رسید.
- نام پایهگذار شرکت در میان 10 شخص برتر سال و بهعنوان کارآفرین برتر ذکر شد.
اقدام در OKR
علاوهبر مفاهیم ذکرشده در مدل اهداف و نتایج کلیدی، مفهوم دیگری نیز به نام Initiative یا همان اقدام وجود دارد. این مفهوم به معنای وظایفی است که بهطور مستقیم روی نتایج کلیدی تأثیرگذاری دارند. در واقع با انجام اقدامهای مختلف این قابلیت را دارید که نتایج را تغییر دهید.
میتوان این را هم گفت که این مفهوم در پاسخ به سوال جهت رسیدن به هدف به چه اموری نیاز داریم؟ نیز ارائه کرد. باید گفت که تمامی اقدامها در نتایج کلیدی تأثیر داشته و شامل دستورالعملهای خاصی میشوند. بررسی برخی از نمونهها شما را برای درک این موضوع آماده میکند.
نمونههایی از اقدام یا Initiative در OKR
بررسی نمونههای مختلف از اقدامهای مدل اهداف و نتایج کلیدی، برای هر کسی واجب است. اگر بهدنبال یادگیری هستید و میخواهید از این مدل بهره ببرید، باید با مطالعه برخی نمونهها آشنایی را بیشتر کنید. مهمترین این نمونهها عبارتاند از:
- طراحی و توسعه یک اپلیکیشن جدید و رفع اشکال نسخههای قبلی
- مصاحبه با متخصصان متقاضی جهت استخدام در بخش توسعه UX
- ایجاد بخشی جدید برای مدیریت پروژههای مربوط به سفارشات خبری
- برگزار وبینارهای آموزشی جهت معرفی شرکت به افراد مختلف
بررسی تاریخچهای کوتاه از اهداف و نتیجههای کلیدی
حال که تمامی موضوعات و مفاهیم دررابطهبا مدل OKR را باهم بررسی کردیم، بهتر است تاریخچه آن را نیز مطالعه کنیم. مدل اهداف و نتایج کلیدی در سال 1974 ایجاد شد. در واقع در این سال جان دوثر به شرکت اینتل پیوست و این مدل را فرا گرفت.
سپس آقای دوئر بهعنوان یکی از اولین مؤسسان گوگل پیوست و تکنیکهای مختلفی را برای این مدل ایجاد کرد. این کار با معرفی نتایج کلیدی به لری پیج و سرگی برین شکل کرد. پساز گذشت زمان کسبوکارها با این مدل آشناشده و از آن بهره بردند.
مزایا و اهمیت پیادهسازی مدل OKR
سوالی که دراینرابطه پیش میآید این است که چه مزایایی در استفاده از این مدل وجود دارد؟ باید گفت که بهرهگیری از مدل اهداف و نتایج کلیدی مزایای بسیار زیادی برای شما خواهد داشت. از مهمترین این مزایا باید به موارد زیر اشاره کنیم:
اثرگذاری مثبت بر کسبوکار
یکی از مهمترین مزایای آموزش OKR و سپس پیادهسازی آن، اثرگذاری مثبت آن بر کسبوکار شما است. کسبوکارهای مختلفی وجود دارند که نیازمند هدفگذاری و بررسی فرایند رسیدن به هدف خود هستند.
تحقیقات بسیار زیادی دراینزمینه انجامشده و نشان میدهد که کارکنانی که از این مدل استفاده میکنند، نتایج بسیار بهتری نسبت به گروهی که استفاده نمیکنند کسب کردهاند. در برخی از موارد نیز گروهها پساز پایان دوره درخواست کردهاند تا از این پروسه در دورههای بعدی استفاده کنند.
ترازبندی استراتژیک
مزیت دیگری که درصورت استفاده و بهرهگیری از مدل اهداف و نتایج کلیدی نصیب شما میشود، ترازبندی بهصورت استراتژیک است. این مزیت در دسته مزایای فرهنگی قرار گرفته و باعث میشود تا مدیران و کارکنان تمامی وظایفی که برعهده گرفتهاند را بهصورت مرتب انجام دهند.
در نتیجه بهرهگیری از این مدل، افرادی که در یک شرکت مشغول بهکار هستند در یک راستا حرکت کرده و بههمراه یکدیگر موجب پیشرفت شرکت میشوند. البته این موضوع تأثیر مثبت نیز در زندگی آنها هم خواهد داشت.
اجرای متمرکز
مزیت فرهنگی دیگری که برای استفاده از مدل OKR وجود دارد، اجراییشدن اهداف بهصورت کاملا متمرکز است. درصورتیکه از این مدل بهره ببرید، اولویتبندی فعالیتها برای شما سادهترشده و اثر بهتری در فعالیتهای روزانه شما میگذارد.
در نتیجه این موضوع ویژگیهای بسیار زیادی نیز کسب میکنید. اگر ذهن شما روی یک موضوع متمرکز نشده باشد، قابلیت انجام فعالیتها و حرکت به سمت هدف سخت خواهد شد. هرچه اولویتبندی را دقیق کرده و تمرکز خود را روی امور مهمتر بگذارید، میتوانید بهتر به سمت اهداف بالارده خود پیشرفت کنید.
افزایش مسئولیتپذیری کارکنان
آخرین مزیتی که میخواهیم برای استفاده از مدل OKR به شما ارائه دهیم، افزایش مسئولیتپذیری کارکنان یک شرکت است. همه ما این را میدانیم که تنها شرکتی موفق است که کارکنان آن مسئولیتپذیری بالایی داشته باشند.
درصورتیکه افراد مسئولیتهای بیشتری را در راستای رسیدن به اهداف جمعی و شخصی برعهده بگیرند، نتایج بهتری برای آنها رقم خواهد خورد. به همین دلیل مدل اهداف و نتایج کلیدی به شما کمک میکند که تمام افراد را برای درک استراتژی آماده کرده و آنها را در یک راستا هم سو و مسئولیتپذیر کنید.
چگونه کارکنان را برای مدل OKR آماده کنیم؟
سوال بسیار مهمی که دررابطهبا مدل اهداف و نتایج کلیدی پیش میآید این است که اصلا چگونه باید کارمندان یک شرکت یا سازمان را برای این مدل آمادهسازی کنیم؟ در پاسخ باید گفت که باید قدمهای مختلفی برای این کار بردارید.
در ابتدا باید بدانید که با چه چالشهایی روبرو هستید. همچنین باید راهحلهایی را برای حل آن پیدا کرده و سپس آن را برای کارکنان خود بهطور واضح و کامل بیان کنید. باید گفت که OKR یک چهارچوب بهحساب میآید؛ اما پروسه آموزش آن بسیار مهم بوده و بیشترین تأثیر را در کارکنان خواهد گذاشت.
تنظیم مناسبترین ریتم در OKR
بسیاری از افراد پرسیدهاند که چگونه مناسبترین ریتم را برای مدل اهداف و نتایج کلیدی پیادهسازی یا تنظیم کنیم؟ در پاسخ باید گفت که این مدل معمولا براساس دو فاصله زمانی مشخص یعنی فصلی یا سالانه تنظیم میشود.
سپس بایستی اهداف سازمانی برای دورههای سالانه معینشده و با بررسی استراتژیهای سالانه سازمان، هدف را بیان کرد. گروههای مسئول نیز این مسئولیت را بر عهده دارند که دورههای فصلی را در فواصل کوتاه تنظیم کرده و تاکتیکهایی برای دستیابی به نتیجه بهینه انجام دهند.
تعریف OKR برای سازمانها
حال میخواهیم برای اینکه درک شما از مدل اهداف و نتایج کلیدی بیشتر شود، آن را برای سازمانها و شرکتهای بزرگ تعریف کنیم. باید گفت که این مدل شرکت و سازمان را به یکجهت کلی برای رسیدن به هدف تعیین میشود. باید این موضوع را هم در نظر داشته باشید که زمان تعریف اهداف نیاز است که سهامداران شرکت نیز از این موضوع مطلع باشند.
معمولا سازمانها برای دریافت نتیجهای مناسب از این مدل آن را در بازههای زمانی 1 الی 3 سال تنظیم میکنند. سطوح مختلفی نیز برای OKR وجود دارد که استراتژی، آن را بیان میکند. در تعریف سادهتر باید گفغت که زمانی که سازمانها هدف سالانه خود را انتخاب میکنند، بسیار مهم و ضروری است که کارمندان در حد توان خود برای درک و رسیدن به این هدف تلاش کنند.
چگونه OKR را بهصورت فردی و تیمی تنظیم کنیم؟
موضوع دیگری که دررابطهبا مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود دارد ای است که شما قابلیت تنظیم آن بهصورت فردی و تیمی را دارید. برای این کار باید از مشخصههای کلیدی پیروی کنید. هرکدام از معیارهای این مدل یعنی Objectives، Key Results و Initiative دارای مشخصههای مختلفی هستند.
مشخصههای کلیدی در اهداف گروهی OKR
درصورتیکه بهدنبال پیادهسازی مدل اهداف و نتایج کلیدی هستید، باید نکات و مشخصههایی را برای پیادهسازی اهداف یا همان Objectives در نظر داشته باشید. از مهمترین مشخصههای این کار باید به موارد زیر اشاره کرد:
مرتبسازی اهداف
یکی از مهمترین مشخصههایی که برای اهداف گروهی در مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود دارد، مرتبسازی است. باید گفت که اهداف گروهی باید بهصورت همیشگی مرتبسازی شوند. این موضوع برای سازمانها بیشترین اهمیت را دارد.
باید گفت که اهداف گروهی بایستی در راستای هدف سازمان طبقهبندی و مرتب شوند تا پیادهسازی آنها راحتتر باشد. این اهداف همیشه باید در زمان معین خود اجراشده و نتایج را به اهداف اصلی شرکت و Key Results انتقال دهند.
تأثیر بالا
موضوع دیگری که میتوان آن را بهعنوان مشخصه مهم در اهداف گروهی دانست، تأثیر زیادی است که این موضوع باید در گروه داشته باشد. همانطور گفته شد، برای پیشرفت یک گروه یا سازمان، کارمندان باید درک بالایی از هدف داشته باشند و نهایت تلاش خود را برای آن کنند.
باید گفت که این اهداف بیشترین تأثیر را در پیشرفت شرکت داشته و میتوانند موجب موفقیت کارمندان آن نیز شوند. به همین دلیل است که رسیدن به این اهداف باید برای هر کسی که در شرکت یا سازمان موردنظر کار میکند، خوشایند و مهم باشد.
بازه و محدوده زمانی
یکی از ویژگیها و مشخصههایی که برای اهداف گروهی در مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود دارد این است که بازه و محدوده زمانی آن باید بهشکلی دقیق تنظیم شود. باید این موضوع برای شما بسیار مهم باشد که یک محدوده سفتوسخت برای هدف در نظر بگیرید.
این موضوع بسیار مهم بوده و بیشترین تأثیر را در پیشرفت یک شرکت و کسبوکار دارد. باید بدانید که درنظرگرفتن بازههای زمانی کوتاهمدت باعث میشود تا هر بخش از هدف کلی، بهشکلی عالی انجام شود. همچنین سازماندهی پروژهها و کارمندان نیز بهشکل بهتری انجام خواهد شد.
مشخصههای کلیدی در نتایج OKR
بخش مهم دیگری که در مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود دارد، نتایج کلیدی هستند. درصورتیکه میخواهید در مدل OKR نتایج کلیدی را پیادهسازی کرده و آنها را تحلیل کنید، باید از مشخصههای مهمی پیروی کنید. این مشخصهها شامل موارد زیر میشوند:
تأثیر فوقالعاده در پیشرفت کار
اگر بخواهیم به مهمترین مشخصه و ویژگی نتایج کلیدی در مدل OKR اشاره کنیم باید بگوییم که این معیار، تأثیر بسیار عالی و بالایی در اهداف و نتایج آنها دارد. در توضیح گفتیم که باید تغییرات این مشخصهها را در نظر داشته باشید.
باید به نحوی آنها را انتخاب کنید که درصورت انجامشدن هدف بهطور 70 الی 80درصدی، تأثیر آن بهشکل فوقالعادهای نمایان شود. این تأثیر باید بهشکلی باشد که تمام سازمان تغییر را درک کرده و چالشهای انجامشده را نیز بهعنوان انگیزه در نظر بگیرند.
مشخص و خاص
ویژگی و مشخصه دیگری که برای Key Results در مدل OKR وجود دارد، مشخص و خاص بودن آن است. همانطور که از نام این معیار و بخش مشخص است، نتایج بهصورت خصوصی و کلیدی هستند. این یعنی اهمیت آنها از دیگر نتایج بیشتر بوده و باید بهصورت متمرکز و شفاف بیان شوند.
در حالت کلی نتایجی که برای شرکتها و سازمانها وجود دارند شاخههای مختلفی را در بر میگیرند. اما نتایج کلیدی تنها شامل موارد خاصی میشوند. بهطور مثال، نتیجه فروش یک محصول در ماه اخیر بهعنوان یک Key Result شناخته میشود.
محدوده اختیارات
موضوعی که باید دررابطهبا نتایج کلیدی مدل OKR بدانید این است که در این نتایج محدوده اختیارات متفاوت است. همین موضوع هم بهعنوان مشخصه آن محسوب میشود. باید این نتایج بهشکلی باشند که در معیارهای مختلف قابلسنجش باشند.
همچنین این نتایج نباید قابلتغییر باشند؛ اما کاملا تحت اختیار شما هستند. بهطور مثال، منتشرکردن محتواهای بیشتر در طول روز تحت اختیار شما بوده و نتیجه آن نیز از همین موضوع تأثیر میگیرد. این نمونه باعث پیشرفت سئوی سایت شما میشود.
مشخصههای مهم برای اقدام در OKR
آخرین موردی که باید در یادگیری OKR و پیادهسازی آن در نظر داشته باشید، اقدام یا همان Initiative است. اقدام برای این مدل بسیار مهم بوده و به مشخصههای فراوانی بستگی دارد. مهمترین مشخصههایی که برای این مورد وجود دارند عبارتاند از:
خاص و مشخص
گفتیم که یکی از مهمترین معیارها و مواردی که برای مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود دارد، اقدام یا همان Initiative است. این معیار بهصورت خاص و مشخص وجود داشته و به همین دلیل بسیار مهم است. این را میدانیم که یک اقدام همیشه بهطورکامل مشخص است.
مسئول آن باید بهصورت دقیق اقدام را انجام داده و بداند که چه وظیفهای در قبالش دارد. به همین دلیل است که یک اقدام نمیتواند مبهم باشد. از سوی دیگر باید در نظر داشته باشید که یک هدف باید شامل فعالیتهای مهم و مختلف باشد.
تحت کنترل
مشخصه و ویژگی دیگری که برای یک اقدام در مدل اهداف و نتایج کلیدی وجود دارد، تحت کنترل بودن آن است. همیشه یک اقدام تحت کنترل بوده و به همین شکل نیز باقی خواهد ماند. کیفیت و زمان پیادهسازی یک اقدام کاملا به شما بستگی دارد.
این یعنی قدرت تکمیل و کنترل آن برعهده شما بوده و تحت کنترل شما خواهد بود. چنین موضوعی باعث میشود که درصورت عدم تکمیل یک اقدام از مسئول آن بازخواست شود. با بررسی برخی از نمونههایی که ذکر کردیم بهتر این موضوع را درک میکنید.
برخی از اشتباهات رایج در مدل OKR
موضوع بسیار مهمی که باید دررابطهبا مدل اهداف و نتایج کلیدی بدانید این است که بسیاری از افراد برخی از اشتباهات را زمان پیادهسازی این مدل مرتکب میشوند. چنین اشتباهاتی تأثیر مستقیم در خروجی مدل خواهد داشت. از مهمترین اشتباهاتی که در این فرایند به وجود میآید، باید به موارد زیر اشاره کرد:
تنظیمکردن نتایج کلیدی بهصورت غیرقابلسنجش
یکی از مهمترین نکاتی که باید برای پیادهسازی مدل اهداف و نتایج کلیدی در نظر داشته باشید، قابلسنجش بودن نتایج کلیدی است. اشتباهی که بسیاری از افراد و کارمندان مرتکب میشوند این است که فرمول اصلی را فراموش کرده و نتیجه را بهصورت غیرقابلسنجش تنظیم میکنند.
این موضوع باعث میشود تا پساز اتمام هدف و رسیدن به آن قابلیت کنترل نتایج را نداشته باشید. این یعنی استفاده از Key Results برای شما ممکن نبوده و قابلیت بهرهگیری از آنها را نخواهید داشت. در فرمول اصلی جان دوثر ذکرشده که نتایج کلیدی باید بهطورکامل قابلاندازهگیری باشند.
تعریف مدل اهداف به شکل بیش از حد
در برخی از شرایط اشتباه دیگری نیز برای پیادهسازی مدل OKR شکل میگیرد. این اشتباه تعریف مدل اهداف بهشکلی بیش از حد است. در برخی از شرایط یک مدل اهداف و نتایج کلیدی بهصورت لیست معمول برای هر فعالیت هستند که این مورد ممکن نیست.
باید این نکته را در نظر داشته باشید که تعریف مدل باید با استفاده از اهداف و نتیجههای کلیدی شکل بگیرد. برای درک بهتر مشکلات، میتوانید در دورههای آموزشی موسسه آموزش عالی آزاد توسعه شرکت کنید.
جمعبندی
یکی از مهمترین مهارتها برای شرکتها و سازمانها، مهارت پیادهسازی مدل OKR است. این مدل فوقالعاده عالی یکی از جدیدترین روشهایی است که با بهرهگیری از آن توانایی هدفگذاری مؤثر را خواهید داشت. در این روش قابلیتهای مختلفی در اختیار شما قرار گرفته میشود.
شما میتوانید با استفاده از عضوهای اصلی آن که شامل اهداف، اقدامها و نتایج کلیدی هستند، به موارد مختلفی دست پیدا کنید. شرکت در دورههای موسسه آموزش عالی آزاد توسعه، مهارتهای شما دراینزمینه را بیشتر میکند. موسسه آموزشی توسعه از اساتید برتر در این حوزه کمک میگیرد.
/
پایان رپورتاژ