در پژوهشی که بار دیگر درستی نظریه‌ی نسبیت آلبرت اینشتین را تأیید می‌کند، تیمی بین‌المللی از ستاره‌شناسان برای نخستین بار نور بازتاب یافته از پشت یک سیاهچاله را مشاهده کردند.
یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی «دنیل ویلکینز» (Daniel Wilkins) از دانشگاه استنفورد بر روی سیاهچاله‌ای با ۱۰ میلیون برابر جرم خورشید در فاصله‌ی ۸۰۰ میلیون سال نوری از ما تمرکز کردند که در کهکشان «۱ تسوئیکی» (I Zwicky) قرار گرفته است.
دانشمندان با کمک تلسکوپ XMM-Newton آژانس فضایی اروپا و تلسکوپ فضایی NuSTAR ناسا، شراره‌های درخشان پرتو ایکس را که از اطراف سیاهچاله می‌آید مشاهده کردند. شراره‌های پرتو ایکس از گاز در حال سقوط به درون سیاهچاله ناشی می‌شوند و با فروکش کردن آن‌ها، تلسکوپ‌ها توانستند سیگنال‌های نوری ضعیف‌تر پرتو ایکس بازتابیده از گاز پشت سیاهچاله را در رنگ‌های گوناگون، شناسایی کنند.
بدین ترتیب این تیم پژوهشی، نه تنها نور خم شده و رسیده از پشت سیاهچاله را مشاهده کرد، بلکه همچنین به شیوه‌ی تغییر رنگ پرتو ایکس در هنگام خم شدن و حرکت در پشت سیاهچاله دقت کرد. با مشاهده‌ی این حرکت نور، دانشمندان امیدوارند امیدوارند اطلاعات بیشتری درباره‌ی آنچه واقعا در نزدیکی این گردابه‌های گرانشی روی می‌دهد کسب کنند.
اینفوگرافیک نور بازتابیده از پشت سیاهچاله
Credit:ESA
ویلکینز خاطرنشان کرد: «هر نوری که وارد سیاهچاله می‌شود، از آن بیرون نمی‌رود. بنابراین ما عملا نباید بتوانیم چیزی را که پشت سیاهچاله قرار دارد، مشاهده کنیم. اما دلیل اینکه می‌توانیم پشت سیاهچاله را ببینیم این است که سیاهچاله فضا را دچار اعوجاج و نور را خم می‌کند و میدان‌های مغناطیسی را به دور خود می‌چرخاند.»
این کشش گرانشی سیاهچاله عامل اعوجاج در فضاست. اکنون با استفاده از این ویژگی سیاهچاله، ستاره‌شناسان برای نخستین بار به‌طور مستقیم نور بازتاب یافته از پشت سیاهچاله را رصد کرده‌اند. این یافته با نظریه‌ی نسبیت عام اینشتین هم مطابقت دارد و بار دیگر پیش‌بینی‌های او را تأیید می‌کند.
این مطالعه که نتایج آن در نشریه‌ی «نیچر» (Nature) منتشر شده است، در ابتدا برای گسترش دانش بشر از تاج سیاهچاله که منبع پرتو ایکس ناشی از گاز فروریخته به درون سیاهچاله است، آغاز شد اما نتایج آن شگفت‌آور بود و منجر به مشاهده‌ی نور بازتاب یافته از پشت سیاهچاله توسط خم شدن آن شد.
در ادامه این تیم پژوهشی قصد دارد نقشه‌ای سه‌بعدی از محیط سیاهچاله ایجاد کند. دانشمندان همچنین امیدوارند تاج سیاهچاله را بهتر بشناسند و دریابند که چگونه تاج سیاهچاله قادر به تولید این شراره‌های پرتو ایکس است. در این زمینه رصدخانه‌های آینده مانند «تلسکوپ پیشرفته برای اخترفیزیک با انرژی بالا» (Athena) می‌توانند تصاویری با وضوح بیشتر و در زمان کوتاه‌تر ارائه دهند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از شراره‌های قدرتمند پرتو ایکس حاصل از فروریزش گاز داغ به درون سیاهچاله
Credit: Dr. Daniel Wilkins/ Stanford University
منابع: Tech Spot, Space